W odróżnieniu od naturalnej osmozy, gdzie cząsteczki wody dążąc do wyrównania stężeń, przemieszczają się z roztworu o niższym stężeniu do roztworu o wyższym, odwrócona osmoza działa w drugą stronę. Tutaj woda przemieszcza się z roztworu o wyższym stężeniu do tego o mniejszym. Czy ma to sens? Okazuje się, że tak, zwłaszcza jeśli chodzi o filtrowanie zanieczyszczeń. Czy woda odwróconej osmozy jest więc zdrowa? Jakie są zalety i wady takiego rozwiązania?
Odwrócona osmoza – na czym polega?
Podobnie jak w procesie osmozy, kluczową rolę pełni tu błona półprzepuszczalna, tzw. membrana osmotyczna. Oczywiście musimy mieć też dwa roztworu o różnym stężeniu (różnej ilości wody).
W odwróconej osmozie, jak sama nazwa wskazuje, woda lub inny rozpuszczalnik przepływa z miejsca o wyższym stężeniu substancji (czyli gdzie już jest mniej wody) do miejsca o mniejszym stężeniu substancji (gdzie jest więcej wody). Brzmi bez sensu? Tylko z pozoru.
Dzięki dużemu ciśnieniu bowiem i przemyślanie zaprojektowanej membranie o odpowiednich oczkach, woda swobodnie przelatuje do roztworu w jednej części zbiornika, po drugiej zaś stronie zostają odfiltrowane substancje.
Proces ten wykorzystywane jest więc np. do odzyskiwania substancji z wody, np. soli, jak również filtracji wody do picia. Otrzymujemy bowiem czystą, przefiltrowaną w nawet 98-99% wodę oraz sól, magnez, wapń, fluor czy inne związki mineralne.
Odwrócona osmoza – zastosowania
Półprzepuszczalne membrany osmotyczne stanowią świetny filtr w procesie uzdatniania wody. W ten sposób, dzięki odwróconej osmozie, wodę można oczyścić np. z:
- Soli
- Związków mineralnych: wapnia, magnezu, żelaza, fluoru
- Metali ciężkich
- Chemikaliów
- Bakterii i wirusów
Gdzie zatem wykorzystuje się proces odwróconej osmozy?
Odwrócona osmoza może być wykorzystywana wszędzie tam, gdzie zależy nam na oczyszczaniu wody lub innego rozpuszczalnika. Znajdziemy ją więc zarówno w urządzeniach domowego użytku, jak i przemyśle, czy nawet medycynie.
Przykłady zastosowań odwróconej osmozy:
- Filtracja wody kranowej w domach – systemy nablatowe, jak i podblatowe w kuchni pozwalają uzyskać krystalicznie czystą wodę, pozbywając się do 99 % zanieczyszczeń.
- Medycyna – leczenie pacjentów wymagających dializ. Membrany osmotyczne pozwalając oczyszczać krew z nadmiaru soli i innych toksyn.
- Biotechnologia – kultury komórek, utrzymywanie i namnażanie komórek poza organizmem, w kontrolowanych warunkach. Precyzyjna regulacja warunków osmotycznych pozwala zachować zdrowie i funkcjonalność komórkową.
- Przemysł wodny – usuwanie soli morskiej, uzdatnianie wody pitnej
- Przemysł spożywczy – tworzenie produktów o wysokiej zawartości danego składnika – koncentraty, soki, kawy, piwa, wody kokosowe. Również w produkcji serów i jogurtów (osmoza wpływa tu na konsystencję i charakterystykę produktu końcowego). Marynowanie mięs i warzyw
Odwrócona osmoza – zalety i wady
Jak każde rozwiązanie, odwrócona osmoza ma swoje zalety i wady. Do najważniejszych zalet należy oczywiście filtracja zanieczyszczeń, np. bakterii i wirusów, a także metali ciężkich. W domowym użytku np. zapobiegasz przedostawaniu się do spożywanej wody rdzy z rur.
Odwrócona osmoza – zalety
Wybierając dystrybutory do wody z filtrami odwróconej osmozy redukujesz również w znacznym stopniu spożycie mikroplastiku. Przyczyniasz się też do mniejszej produkcji plastiku. Zamiast wody butelkowanej możesz spożywać bowiem wysokiej jakości, czystą wodę, a posiadając wkłady mineralizującej, możesz cieszyć się smakiem bardzo podobnym do wody mineralnej.
Woda filtrowana za pomocą odwróconej osmozy ma także czysty zapach i smak. Nie poczujesz tu np. charakterystycznego fluoru czy chloru.
Woda z filtrów odwróconej osmozy jest też często wykorzystywana w akwariach ze względu na swoją miękkość i brak chloru. Ogrodnicy używają też nierzadko do podlewania swoich roślin.
Niektórzy użytkownicy korzystają również z wody osmotycznej do swojego małego AGD – żelazek, ekspresów do kawy czy parowarów.
Odwrócona osmoza – wady
Ze względu na mechaniczny charakter filtracji, odwrócona osmoza nie będzie skutecznym rozwiązaniem w przypadku chęci pozbycia się niechcianych zapachów czy szkodliwych substancji gazowych.
Nie poradzi sobie ona np. z siarkowodorem, pestycydami i lotnymi związkami organicznymi, np. formaldehydem, acetonem, benzenem. Nie pozbędzie się też tlenu czy dwutlenku węgla.
W tym celu poszukaj dystrybutorów do wody nie tylko z filtrem odwróconej osmozy, ale również filtrem węglowym.
Oprócz tego do wad osmozy zaliczyć możemy dość duże zużycie wody – sięgające nawet 4-6 litrów na każdy litr przefiltrowanej wody. Oczywiście wiele zależy tu od wybranego dystrybutora/filtra do wody i jego wydajności.
Niektórzy użytkownicy narzekają też na brak minerałów w spożywanej wodzie. Związki wapnia magnezu, żelaza czy wapnia zostają bowiem odfiltrowane. Na szczęście producenci oferują specjalne wkłady mineralizujące dla użytkowników, którzy chcą przywrócić mineralny charakter osmotycznej wody.ody sprawia, że roślina staje się sztywna i wyprostowana.
