Pylenie brzozy to trudny czas dla alergików, ponieważ pyłek tego drzewa jest jednym z najczęstszych alergenów wziewnych. Wykazuje on silne właściwości uczulające, a dodatkowo uzyskuje wysokie stężenia. Przedstawiamy kilka faktów na temat kwitnienia brzozy oraz wskazówki pomocne przy alergii.
Kiedy przypada pylenie brzozy?
W Polsce pylenie brzozy rozpoczyna się w marcu, a kończy w maju, natomiast najwyższe stężenie pyłek osiąga w kwietniu. Najwcześniej rozpoczyna się tam, gdzie jest najcieplej, czyli w Polsce zachodniej (nie licząc wyższych partii gór).
Zobacz także: Kalendarz pylenia
Stężenie pyłku brzozy a objawy alergii
W latach 2003-2005 przeprowadzono badania na grupie 660 alergików z terenu Warszawy, uczulonych na pyłki leszczyny, brzozy, traw, bylicy, babki i pokrzywy oraz zarodniki Alternaria i Cladosporium. Przeanalizowana zostały m.in. zależność między stężeniem alergenu w powietrzu a występowaniem objawów uczuleniowych.
W przypadku brzozy wygląda ona tak:
- pierwsze objawy – 20 ziaren na m3,
- objawy u wszystkich uczestników badania – 75 ziaren na m3,
- objawy nasilone – 90 ziaren na m3,
- objawy duszności – 155 ziaren na m3.
Z uwzględnieniem innych badań przyjmuje się, że przy stężeniu 80 ziaren pyłku na 1 m3 dolegliwości alergiczne występują u 95% alergików.
W szczytowym okresie pylenia brzozy stężenia pyłku w większości miast Polski zazwyczaj przekraczają 1500 ziaren na 1 m3 powietrza, a czasami dochodzą do 8000 ziaren.
Alergeny brzozy
Najważniejsze alergeny brzozy to:
- Bet v 1 rybonukleaza – w zależności od kraju uczula od 50 do nawet 95% osób z alergią na pyłek tego drzewa. Może powodować występowanie reakcji krzyżowych z alergenami olszy, leszczyny, jabłka, soi, marchwi, selera, śliwki, brzoskwini, orzecha laskowego.
- Bet v 2 profilina– uczula 20-43 % alergików. Może powodować reakcje krzyżowe z alergenami traw, gruszki, czereśni, wiśni, selera, jabłka, kiwi, brzoskwini, melona, migdałów, pomarańczy, moreli, awokado, słonecznika i oliwki.
Nie oznacza to jednak, że u osoby uczulonej na pyłek brzozy musi występować uczulenie na wymienione powyżej rośliny.
Pozostałe alergeny o znacznie mniejszym znaczeniu klinicznym to Bet v 3 i Bet v 4 polkalcyny, Bet v 6 reduktaza izoflawonowa, Bet v 7 cyklofilina, Bet v 8 metylesteraza pektynowa, Bet v glukanaza 1,3, oraz Bet v TLP.
Jak pylenie brzozy wpływa na alergików?
Objawy alergii na pyłek brzozy to:
- niedrożność nosa,
- wodnista wydzielina z nosa,
- świąd nosa,
- kichanie,
- zaczerwienienie, pieczenie i łzawienie spojówek oczu,
- przy bardzo wysokich stężeniach objawy astmy pyłkowej, takie jak duszności, kaszel, ucisk w klatce piersiowej i świszczący oddech.
Ochrona przed pyłkiem brzozy
Podobnie jak w przypadku innych alergii pyłkowych uczuleni muszą przede wszystkim unikać kontaktu z pyłkiem. Drzewo jest dość charakterystyczne, ale intensywne pylenie brzozy sprawia, że ryzyko kontaktu z alergenem występuje nie tylko w bliskiej odległości, zwłaszcza przy warunkach atmosferycznych sprzyjających roznoszeniu pyłku.
Wewnątrz budynków najlepszą ochronę przed pyłkiem brzozy stanowi oczyszczacz powietrza z filtrem HEPA o wydajności odpowiedniej w stosunku do powierzchni pomieszczenia.
Inne zasady, których powinni przestrzegać alergicy w czasie, gdy trwa pylenie brzozy, to:
- Zmiana odzieży i kąpiel po powrocie do domu, ponieważ na ubraniu i skórze prawdopodobnie osadził się pyłek.
- Noszenie nakrycia głowy, w celu uniknięcia osiadania pyłku na włosach.
- Śledzenie prognoz pylenia i dostosowywanie do nich swojej aktywności, aby zminimalizować ryzyko kontaktu z alergenem.
- Noszenie przy sobie leków na alergię, na wypadek wystąpienia objawów uczuleniowych.
- Unikanie suszenia i wietrzenia ubrań oraz pościeli na zewnątrz, żeby nie osiadał na nich pyłek.
Brzoza w Polsce
Na półkuli północnej występuje około 40 gatunków brzozy, natomiast w Polsce popularne są 4 z nich:
- brzoza brodawkowata,
- brzoza omszona,
- brzoza karłowata,
- brzoza niska.
Najczęściej spotkać możemy tę pierwszą, dlatego to ona odpowiada za znaczną część objawów alergicznych. Jednocześnie jest to drzewo, które znalazło zastosowanie w medycynie naturalnej. Wykorzystywane są w niej pączki brzozy, liście, kora z młodych gałązek oraz ściągany wczesną wiosną sok.
Brzoza zawiera flawonoidy, trójterpeny, saponiny, garbniki, witaminę C i sole mineralne, takie jak potas, krzem, wapń i cynk. Jest uważana za pomocną m.in. przy reumatyzmie, dnie moczowej, chorobach nerek i cukrzycy.
Źródła
- P. Rapiejko, W. Stanlaewicz, K. Szczygielski, D. Jurkiewicz, Threshold pollen count necessary to evoke allergic symptoms, researchgate.net
- P. Rapiejko, Pyłek brzozy, odetchnijspokojnie.pl
- K. Boczyłko, Nie tylko alergeny: pyłek brzozy, alergia.org.pl
- P. Rapiejko, Pyłek brzozy, mp.pl
- Z. T. Nowak, Brzoza brodawkowata, lekinatury.pl
