Pylenie brzozy – praktyczne informacje dla alergików

Pylenie brzozy to trudny czas dla alergików, ponieważ pyłek tego drzewa jest jednym z najczęstszych alergenów wziewnych. Wykazuje on silne właściwości uczulające, a dodatkowo uzyskuje wysokie stężenia. Przedstawiamy kilka faktów na temat kwitnienia brzozy oraz wskazówki pomocne przy alergii.

Kiedy przypada pylenie brzozy?

W Polsce pylenie brzozy rozpoczyna się w marcu, a kończy w maju, natomiast najwyższe stężenie pyłek osiąga w kwietniu. Najwcześniej rozpoczyna się tam, gdzie jest najcieplej, czyli w Polsce zachodniej (nie licząc wyższych partii gór).

Zobacz także: Kalendarz pylenia

Stężenie pyłku brzozy a objawy alergii

W latach 2003-2005 przeprowadzono badania na grupie 660 alergików z terenu Warszawy, uczulonych na pyłki leszczyny, brzozy, traw, bylicy, babki i pokrzywy oraz zarodniki Alternaria i Cladosporium. Przeanalizowana zostały m.in. zależność między stężeniem alergenu w powietrzu a występowaniem objawów uczuleniowych.

W przypadku brzozy wygląda ona tak:

• pierwsze objawy – 20 ziaren na m³,
• objawy u wszystkich uczestników badania – 75 ziaren na m³,
• objawy nasilone – 90 ziaren na m³,
• objawy duszności – 155 ziaren na m³.

Z uwzględnieniem innych badań przyjmuje się, że przy stężeniu 80 ziaren pyłku na 1 m³ dolegliwości alergiczne występują u 95% alergików.

W szczytowym okresie pylenia brzozy stężenia pyłku w większości miast Polski zazwyczaj przekraczają 1500 ziaren na 1 m³ powietrza, a czasami dochodzą do 8000 ziaren.

Alergeny brzozy

Najważniejsze alergeny brzozy to:

• Bet v 1 rybonukleaza – w zależności od kraju uczula od 50 do nawet 95% osób z alergią na pyłek tego drzewa. Może powodować występowanie reakcji krzyżowych z alergenami olszy, leszczyny, jabłka, soi, marchwi, selera, śliwki, brzoskwini, orzecha laskowego.
• Bet v 2 profilina– uczula 20-43 % alergików. Może powodować reakcje krzyżowe z alergenami traw, gruszki, czereśni, wiśni, selera, jabłka, kiwi, brzoskwini, melona, migdałów, pomarańczy, moreli, awokado, słonecznika i oliwki.

Nie oznacza to jednak, że u osoby uczulonej na pyłek brzozy musi występować uczulenie na wymienione powyżej rośliny.

Pozostałe alergeny o znacznie mniejszym znaczeniu klinicznym to Bet v 3 i Bet v 4 polkalcyny, Bet v 6 reduktaza izoflawonowa, Bet v 7 cyklofilina, Bet v 8 metylesteraza pektynowa, Bet v glukanaza 1,3, oraz Bet v TLP.

Jak pylenie brzozy wpływa na alergików?

Objawy alergii na pyłek brzozy to:

• niedrożność nosa,
• wodnista wydzielina z nosa,
• świąd nosa,
• kichanie,
• zaczerwienienie, pieczenie i łzawienie spojówek oczu,
• przy bardzo wysokich stężeniach objawy astmy pyłkowej, takie jak duszności, kaszel, ucisk w klatce piersiowej i świszczący oddech.

Ochrona przed pyłkiem brzozy

Podobnie jak w przypadku innych alergii pyłkowych uczuleni muszą przede wszystkim unikać kontaktu z pyłkiem. Drzewo jest dość charakterystyczne, ale intensywne pylenie brzozy sprawia, że ryzyko kontaktu z alergenem występuje nie tylko w bliskiej odległości, zwłaszcza przy warunkach atmosferycznych sprzyjających roznoszeniu pyłku.

Wewnątrz budynków najlepszą ochronę przed pyłkiem brzozy stanowi oczyszczacz powietrza z filtrem HEPA o wydajności odpowiedniej w stosunku do powierzchni pomieszczenia.

Inne zasady, których powinni przestrzegać alergicy w czasie, gdy trwa pylenie brzozy, to:

• Zmiana odzieży i kąpiel po powrocie do domu, ponieważ na ubraniu i skórze prawdopodobnie osadził się pyłek.
• Noszenie nakrycia głowy, w celu uniknięcia osiadania pyłku na włosach.
• Śledzenie prognoz pylenia i dostosowywanie do nich swojej aktywności, aby zminimalizować ryzyko kontaktu z alergenem.
• Noszenie przy sobie leków na alergię, na wypadek wystąpienia objawów uczuleniowych.
• Unikanie suszenia i wietrzenia ubrań oraz pościeli na zewnątrz, żeby nie osiadał na nich pyłek.

Brzoza w Polsce

Na półkuli północnej występuje około 40 gatunków brzozy, natomiast w Polsce popularne są 4 z nich:

• brzoza brodawkowata,
• brzoza omszona,
• brzoza karłowata,
• brzoza niska.

Najczęściej spotkać możemy tę pierwszą, dlatego to ona odpowiada za znaczną część objawów alergicznych. Jednocześnie jest to drzewo, które znalazło zastosowanie w medycynie naturalnej. Wykorzystywane są w niej pączki brzozy, liście, kora z młodych gałązek oraz ściągany wczesną wiosną sok.

Brzoza zawiera flawonoidy, trójterpeny, saponiny, garbniki, witaminę C i sole mineralne, takie jak potas, krzem, wapń i cynk. Jest uważana za pomocną m.in. przy reumatyzmie, dnie moczowej, chorobach nerek i cukrzycy.

Źródła

1. P. Rapiejko, W. Stanlaewicz, K. Szczygielski, D. Jurkiewicz, Threshold pollen count necessary to evoke allergic symptoms, researchgate.net
2. P. Rapiejko, Pyłek brzozy, odetchnijspokojnie.pl
3. K. Boczyłko, Nie tylko alergeny: pyłek brzozy, alergia.org.pl
4. P. Rapiejko, Pyłek brzozy, mp.pl
5. Z. T. Nowak, Brzoza brodawkowata, lekinatury.pl