Trawy to jedne z najsilniej uczulających roślin w Polsce. Na dodatek są one obecnie niemal wszędzie, a sezon ich kwitnienia jest dość długi. Alergicy muszą zachować ostrożność i przestrzegać kilku ważnych zasad. Sprawdź, kiedy pylą trawy, które z nich stanowią największe zagrożenie i jak uniknąć objawów uczuleniowych.
Kalendarz pylenia traw
Sezon pylenia traw jest dość długi, między innymi dlatego, że do tej kategorii zalicza się 300 gatunków o różnym okresie kwitnienia. W alergologii trawy obejmują także zboża.
Od kiedy pyli trwa
Pierwsze pyłki traw pojawiają się w powietrzu w kwietniu, ale ich stężenie w tym miesiącu jest bardzo niskie. W najchłodniejszych częściach kraju – czyli na obszarach górskich i Suwalszczyźnie – alergeny mogą być jeszcze niewykrywalne.
Z drugiej strony łagodne zimy, z którymi mamy do czynienia w ostatnich latach, sprzyjają szybszemu kwitnieniu roślin, a więc i wcześniejszemu rozpoczęciu sezonu pylenia.
W 2024. r. sezon alergiczny rozpoczął się miesiąc wcześniej niż zwykle, na co zwrócił uwagę alergolog profesor Jerzy Kruszewski.
W maju stężenie pyłków traw w powietrzu znacząco wzrasta, natomiast w czerwcu i lipcu osiąga najwyższe poziomy. Jest to zatem najgorszy okres dla osób, które zmagają się z uczuleniem na pyłki traw.
Zboża, które w alergologii zalicza się do traw, rozpoczynają pylenie w maju.
Do kiedy pyli trawa
W sierpniu trawy pylą już mniej intensywnie, lecz nadal mogą prowadzić do wystąpienia reakcji uczuleniowych. Sezon pylenia trwa bowiem do końca września. Osoby z alergią na trawy mogą zatem poczuć się bezpiecznie dopiero w październiku.
Wyjątek stanowią zboża, które kwitną krócej, ponieważ tylko do końca lipca.
Chcesz wiedzieć, kiedy pylą inne rośliny? Zobacz kalendarz pylenia.
TOP 10 uczulających traw
W Polsce najczęściej uczulają gatunki traw to:
- wiechlina łąkowa,
- tymotka łąkowa,
- tymotka wonna,
- rajgras,
- wyczyniec łąkowy,
- kupkówka pospolita,
- kostrzewa czerwona,
- życica trwała,
- mietlica pospolita
- żyto.
Najlepiej zbadane są alergeny pyłku tymotki łąkowej, lecz poszczególne gatunki traw są ze sobą blisko spokrewnione. Alergeny obecne w ich ziarnach mają niemal identyczną budowę, czyli wysoką zgodność sekwencji aminokwasów.
Spośród zbóż najsilniejszym alergenem jest żyto. Wynika to między innymi z dużej ilości produkowanego pyłku, w wyniki czego jego stężenie przekracza:
- 25 tysięcy ziaren na m3 na wysokości 1,5 nad łanem żyta,
- 21 tysięcy ziaren na m3 w odległości 1 metra,
- 7 tysięcy ziaren na m3 w odległości 10 metrów,
- 1240 ziaren na m3 w odległości 100 metrów.
Czy przedstawione powyżej stężenia pyłku są na tyle wysokie, aby mogły stanowić problem dla alergików przebywających w odległości kilkudziesięciu metrów od upraw zboża? Niestety tak.
U około 25% osób uczulonych na alergeny pyłku traw pierwsze objawy kliniczne występują przy stężeniu około 20 ziaren pyłku traw w 1 m3 powietrza. Przy ekspozycji na stężenie 50 ziaren/1 m3 dolegliwości uczuleniowe występują już wszystkich badanych.
Alergia na trawy – objawy i diagnostyka
Objawy alergii na trawy są takie same jak w przypadku innych uczuleń pyłkowych. Obejmują zatem głównie:
- wodnisty wyciek z nosa,
- niedrożność nosa,
- swędzenie nosa i kichanie,
- zaczerwienienie, pieczenie i łzawienie spojówek oczu.
Ponadto mogą wystąpić ucisk w klatce piersiowej, duszności, kaszel i świszczący oddech. Dzieje się tak przede wszystkim przy bardzo wysokim stężeniu pyłku w powietrzu oraz u osób zmagających się z astmą.
Diagnostyka alergii na trawy polega najczęściej na przeprowadzeniu punktowych testów skórnych. Rzadziej wykonuje się testy z krwi.
Leczenie i profilaktyka
Osobom, u których testy potwierdziły uczulenie na trawy, zaleca się:
- unikanie kontaktu z alergenami,
- odczulanie,
- stosowanie leków antyalergicznych.
Unikanie kontaktu z alergenem kiedy pylą trawy – 5 ważnych zasad
Zalecenie odnośnie unikania kontaktu z alergenem bez wątpienia jest słuszne, ale niestety czasem trudne do zrealizowania. Trawy są obecne niemal wszędzie – nie tylko na łąkach i w parkach, lecz także w przydomowych ogrodach i przy chodnikach. Pyłki są małe i lekkie, dlatego łatwo przenoszą się na duże odległości i przedostają do wnętrz budynków.
W ograniczeniu ryzyka kontaktu z nimi pomogą:
- Oczyszczacz powietrza – filtr HEPA wychwytuje m.in. pyłki roślinne oraz inne alergeny wziewne.
- Zmiana ubrania i prysznic po powrocie do domu – pyłek osiada na skórze i ubraniu, dlatego warto umyć się i przebrać, żeby go nie wdychać.
- Nakrycie głowy – podczas pobytu na zewnątrz warto nosić kapelusz lub czapkę, żeby alergeny nie gromadziły się we włosach.
- Unikanie wietrzenia i suszenia rzeczy na zewnątrz – niestety pyłek łatwo osiada na ubraniach czy pościeli, dlatego kiedy pylą trawy, lepiej nie zostawiać podobnych rzeczy na zewnątrz.
- Noszenie okularów przeciwsłonecznych – pyłki trawy podrażniają spojówki oczu. Warto zatem chronić je poprzez noszenie okularów, nawet jeśli nie jest szczególnie słoneczny dzień.
Jak odczulić się na alergię na trawy?
Odczulanie na trawy, czyli immunoterapia, odbywa się pod kontrolą alergologa, dlatego w pierwszej kolejności należy udać się na wizytę u specjalisty. Najlepiej nie robić tego wtedy, kiedy pyli trawa, lecz po zakończeniu sezonu kwitnienia. Odczulanie powinno rozpocząć się wtedy, gdy ryzyko kontaktu z alergenem jest niższe. Czas trwania terapii wynosi od 3 do 5 lat.
Dostępne są dwie metody odczulania:
- Odczulanie podskórne, które polega na systematycznym podawaniu pacjentowi roztworów zawierających alergen w postaci zastrzyków. Przez pierwszych kilkanaście tygodni podaje się zastrzyk co jeden lub dwa tygodnie, a potem okres ten zostaje wydłużony do 4-6 tygodni.
- Odczulanie podjęzykowe polegające na codziennym przyjmowaniu roztworów zawierających alergeny. To nowsza metoda, lecz coraz częściej stosowana.
Źródła:
- Zaczęło się. Alergolog o koszeniu traw: „Powinniśmy zachować umiar”, o2.pl
- P. Rapiejko, Ziarna pyłku zbóż: fakty i mity, alergia.org.pl
- P. Rapiejko, Alergia na pyłek traw, mp.pl
- Na czym polega odczulanie? Kiedy można je wykonywać?, luxmed.pl
