Wilgoć w domu to problem, z którym boryka się wielu z nas, szczególnie w okresie jesienno-zimowym. Oprócz rozwiązań systemowych, jak np. rekuperacja czy osuszacze powietrza, z pomocą przychodzi również natura. Istnieje szereg roślin, które nie tylko pięknie wyglądają, ale także pochłaniają nadmiar wilgoci z powietrza. Rośliny pochłaniające wilgoć stanowią naturalny i ekologiczny sposób na poprawę mikroklimatu w naszych domach, gdyż nierzadko oczyszczają one również powietrze z toksyn i zanieczyszczeń.
Jakie kwiaty pochłaniają wilgoć? Co najbardziej pochłania wilgoć? Co jest lepsze? Rośliny czy osuszacz powietrza?
Najpopularniejsze rośliny pochłaniające wilgoć
1. Skrzydłokwiat – klasyk wśród roślin łazienkowych
- Lubi wysoką wilgotność otoczenia
- Dobrze radzi sobie w półcieniu lub rozproszonym świetle
- Lubi lekko kwaśną glebę – wskazany wilgotny torfem z mieszanką piasku oraz ziemi próchniczej
- Jest toksyczny dla zwierząt
Skrzydłokwiat, znany również jako lilia pokojowa, to prawdziwy weteran w walce z wilgocią. Ta elegancka roślina o charakterystycznych białych kwiatach i błyszczących, ciemnozielonych liściach, nie tylko świetnie absorbuje nadmiar wilgoci, ale jest uznawana za jedną z najskuteczniejszych roślin oczyszczających powietrze z toksyn.
2. Paprocie – naturalni pogromcy wilgoci
- Lubi wysoką wilgotność otoczenia, jak i gleby
- Dobrze czuje się w cieniu lub półcieniu
- Kwaśna lub lekko kwaśna ziemia – idealna gleba to mieszanka ziemi kompostowej z piaskiem i torfem
- Bezpieczna dla zwierząt
Paprocie to prawdziwe mistrzynie w pochłanianiu wilgoci. Ich delikatne, ażurowe liście nie tylko pięknie się prezentują, ale także skutecznie absorbują nadmiar wody z powietrza.
Wśród najpopularniejszych gatunków warto wymienić paproć bostońską czy nefrolepis wyniosły. Ze względu na swoją zdolność do filtrowania powietrza z różnych zanieczyszczeń, co sprawia, że są szczególnie polecane dla alergików i astmatyków.
3. Bluszcz pospolity i jego odmiany
- Lubi wysoką wilgotność otoczenia, jak i gleby
- Dobrze czuje się w ciepłych i osłoniętych miejscach – półcień lub cień
- Może rosnąć na mniej żyznych glebach, lubi kwaśny lub lekko kwaśny odczyn
- Posiada właściwości przeciwbakteryjne i przeciwgrzybicze
Bluszcz pospolity to niezwykle wszechstronna roślina, uznawany przez wielu za alternatywę dla pochłaniacza wilgoci. Tworząc efektowne kaskady, potrafi naprawdę ładnie się prezentować. Warto zwrócić uwagę np. na odmianę Hedera hibernica, która wykazuje wyjątkową skuteczność w absorpcji wilgoci.
4. Sansewieria – wytrzymały „język teściowej”
- Nie wymaga częstego podlewania
- Lubi jasne miejsca i półcień
- Poradzi sobie w uniwersalnej ziemi do kwiatów, lubi jednak podłoże gruboziarniste i lekko zasadowe – dobrze jest zrobić drenaż.
- Trująca dla kotów
Sansewieria, znana również jako „język teściowej” lub wężownica, to prawdziwy twardziel wśród roślin domowych. Nie wymaga częstego podlewania, co sprawia, że jest idealna dla zapominalskich właściciel.
Braki wody zrekompensuje sobie skutecznie pochłaniając nadmiar wilgoci z otoczenia. Radzi sobie w trudnych warunkach, co czyni ją idealną dla początkujących miłośników roślin.
5. Zielistka – łatwa w uprawie i efektywna
- Lubi stanowiska wilgotne i zraszanie
- Preferuje jasne miejsca, poradzi sobie w półcieniu
- Lubi uniwersalną glebę, choć dobrze by była ona przepuszczalna – warto dodać trochę piasku, perlitu i/lub wermikulitu
- Przykuwa uwagę zwierząt, które lubią ją podgryzać. Uznawana za bezpieczną
Zielistka, znana również jako chlorofitum, to kolejna roślina, która łączy w sobie łatwość uprawy z efektywnością w pochłanianiu wilgoci. Jej długie, wąskie liście nie tylko pięknie się prezentują, ale także skutecznie absorbują nadmiar wody z powietrza.
6. Palmy – tropikalne pochłaniacze wilgoci
- Lubi wilgoć, ale nie może stać w wodzie – wskazane zraszanie + podlewanie np. raz w tygodniu
- Preferuje jasne, choć nie bezpośrednio nasłonecznione stanowiska
- Lubi przepuszczalne ziemie, bogate w składniki mineralne – dobrze sprawdzi się mieszanka torfu, perlitu, piasku i liści lub mieszanka do palm
- Osiąga znaczne rozmiary – dobre do przestronnych wnętrz
Palmy to nie tylko symbol tropikalnego raju, ale także skuteczne pochłaniacze wilgoci. Wśród najpopularniejszych gatunków warto wymienić chamedorę wytworną (palmę koralową) oraz arekę (palmę arekową).
Ich duże liście nie tylko efektownie się prezentują, ale także skutecznie absorbują wilgoć i oczyszczają powietrze. Warto mieć jednak na uwadze ich duży rozmiar.
7. Dracena – elegancka i funkcjonalna
- Nie potrzebuje dużej wilgotności, woli umiarkowane podlewanie
- Preferuje światło rozproszone, nie lubi bezpośredniego światła, poradzi sobie w półcieniu
- Potrzebuje żyznej, półprzepuszczalnej ziemi o pH kwaśnym lub lekko kwaśnym
- Trująca dla zwierząt
Długie, smukłe liście draceny nie tylko pięknie się prezentują, ale także skutecznie pochłaniają nadmiar wilgoci z powietrza. Ich duża powierzchnia nie tylko dobrze wchłania wilgoć z otoczenia, ale wykazuje właściwości oczyszczające.
Dracena zajmuje jednak sporo miejsca. Jest za to stosunkowo łatwa w uprawie, co czyni ją dobrym wyborem dla osób rozpoczynających swoją przygodę z roślinami domowymi.
8. Storczyki – piękno i funkcjonalność w jednym
- Lubią wysoką wilgotność
- Preferują jasne, ale nie bezpośrednio nasłonecznione miejsca
- Można śmiało wykorzystać gotowe podłoże do orchidei lub mieszanki kory sosnowej, torfu włóknistego, chipsów kokosowych i keramzytu
- Mają ponad 30 tysięcy różnych odmian – najwięcej ze wszystkich roślin kwitnących
Storczyki, znane również jako orchidee, to nie tylko piękne rośliny ozdobne, ale także skuteczne pochłaniacze wilgoci. Te egzotyczne kwiaty doskonale radzą sobie w warunkach wysokiej wilgotności, co czyni je idealnymi do łazienek czy innych wilgotnych pomieszczeń, pod warunkiem, że mamy tam okno lub inne źródło światła. Storczyki lubią bowiem nasłonecznione stanowiska.
9. Mech chrobotek – naturalny wskaźnik wilgotności
- Nie wymaga bezpośredniego podlewania, ale lubi dość wilgotne powietrze – 50-60 %
- Nie lubi światła, woli cień lub półcień
- Nie musi mieć podłoża glebowego
- Bezpieczny dla zwierząt
Mech chrobotek (inaczej też „mech reniferowy”) nie tylko pochłania wilgoć, ale jest też dobrym wskaźnikiem jej poziomu. W suchym powietrzu charakteryzuje się jasnozieloną barwą. W warunkach wilgotnych przyjmuje kolor ciemnozielony.
Zaletą chrobotka jest to, że może być uprawiany na różnych powierzchniach, przez co często wykorzystuje się go do tworzenia zielonych ścian. Nie wymaga podlewania ani nawożenia, co sprawia, że jest rośliną w zasadzie bezobsługową. Nic nie trwa jednak wiecznie, żywotność mchu na ścianie szacuje się na max. 8-10 lat
10. Oplątwa lub Tillandsia – efektowna roślina bez podłoża
- Wymaga regularnego zraszania, lubi raczej wilgotne środowisko
- Lubi jasne i ciepłe stanowiska
- Nie potrzebuje podłoża glebowego
- Można uprawiać w szklankach czy koszykach
Oplątwa bywa niekiedy nazywana zamiennie Tillandsią. W rzeczywistości jest to jednak podgatunek należący do Tillandsii. Niezależnie od nazewnictwa, są to niezwykłe rośliny, nazywane z ang. „air plants”. Nie potrzebują one bowiem podłoża do życia. Wszystkie składniki odżywcze pobierają bezpośrednio z powietrza przez swoje liście.
Dzięki temu m.in. oplątwa może niezwykle skutecznie pochłaniać nadmiar wilgoci. Może być uprawiana w szklanych pojemnikach lub ażurowych koszykach, co pozwala na tworzenie oryginalnych aranżacji. Warto pamiętać, że mimo braku korzeni, roślina ta wymaga regularnego zraszania, szczególnie w suchych pomieszczeniach.
11. Kaladium dwubarwne – kolorowy akcent w jasnych łazienkach
- Lubi wysoką wilgotność
- Preferuje jasne, ale nie bezpośrednio nasłonecznione stanowiska. Lubi rozproszone światło
- Lubi podłoże przepuszczalne, próchnicze, z dodatkiem torfu i piasku. Dobrze ustawić podstawkę z wodą i kamyczkami
- Traci liście na zimę
Kaladium dwubarwne wyróżnia się charakterystycznymi liśćmi przypominającymi serce – nie tylko ze względu na ich kształt, ale również charakterystyczne różowe linie przywodzące na myśl tętnice. Mogą występować w różnych połączeniach zieleni, różu i czerwieni.
Warto pamiętać, że roślina ta przechodzi okres spoczynku zimą, kiedy to traci liście – nie należy się tym martwić, wiosną odrośnie z nową siłą.
12. Aloes – nie tylko właściwości lecznicze
- Lubi wilgotne, nawet parne pomieszczenia. Może być natomiast rzadko podlewany
- Bardzo lubi światło
- Dobrze czuje się w ziemi ogrodowej z piaskiem, żwirem i torfem. Można kupić gotowe mieszanki ziemi do aloesu
Roślina o szerokich zastosowaniach leczniczych i pielęgnacyjnych, charakteryzuje się też dość dobrą adsorpcją wody z otoczenia. Dzięki temu może być tez rzadko podlewana. Najlepiej będzie czuł się przy oknie lub innym miejscu ze stałym dostępem światła.
13. Alokazja – efektowne duże liście
- Lubi wilgotne otoczenie (od 60 do 80 % wilgotności powietrza)
- Preferuje jasne, ale niebezpośrednio nasłonecznione stanowiska
- Lubi żyzne podłoże o lekko kwaśnym odczynie – gleba próchnicza zmieszana z gruboziarnistym piaskiem. Można dodać nawóz z obornika
- Trująca dla ludzi i zwierząt domowych – jej sok powoduje podrażnienia błon śluzowych i skóry, alergie i kłopoty żołądkowe)
Alokazja, znana również jako zakleśń, to roślina, która zachwyca swoimi dużymi, efektownymi liśćmi. Choć zachwyca wyglądem i zdolnościami pochłaniania wody, jest również dość trudna w uprawie. Wymaga bowiem stałego dostępu do wysoce wilgotnego powietrza.
Lubi częste nawożenie. Dobrze znosi przesadzanie. Warto pamiętać tez o jej dużym rozmiarze w przyszłości.
Mechanizmy pochłaniania wilgoci przez rośliny
Jak rośliny absorbują wodę z powietrza?
Rośliny pochłaniają wilgoć, absorbując wodę z otoczenia przez aparaty szparkowe na liściach. Proces ten nazywa się transpiracja. Aparaty szparkowe to mikroskopijne struktury, które umożliwiają roślinom wymianę gazową z otoczeniem, ale również pozwalają na pobieranie wilgoci z powietrza.
W warunkach wysokiej wilgotności, aparaty szparkowe otwierają się szerzej, umożliwiając roślinie absorbcję większej ilości wody. Dzięki temu są one w stanie obniżyć poziom wilgotności w otoczeniu. Dlatego też np. skrzydłokwiat czy paprocie są przez niektórych użytkowników używane do regulacji wilgotności w pomieszczeniach.
Rola liści w pochłanianiu wilgoci
Wspomniane liście odgrywają kluczową rolę w procesie pochłaniania wilgoci przez rośliny. Ich powierzchnia jest pokryta woskową kutykulą, która chroni roślinę przed nadmierną utratą wody, ale jednocześnie pozwala na absorpcję wilgoci z powietrza. Niektóre rośliny, jak na przykład palma arekowa, mają szczególnie rozbudowany system pochłaniania wody przez liście.
Warto zauważyć, że rośliny o dużych, szerokich liściach, takie jak monstera czy filodendron, są zazwyczaj bardziej efektywne w pochłanianiu wilgoci niż rośliny o małych lub wąskich liściach. Wynika to z większej powierzchni, przez którą może zachodzić wymiana gazowa i absorpcja wody.
Zalety i wady posiadania roślin pochłaniających wilgoć
| Zalety | Wady |
| Oczyszczanie powietrza z toksyn i zanieczyszczeń Filtracja pyłów zawieszonych, jak i LZO, np. skrzydłokwiat czy sansewieria filtrują formaldehyd, benzen i 3-chloroetylen. | Niewielka regulacja poziomu wilgotności w pomieszczeniach Z jednej strony rośliny pobierają wodę w trakcie transpiracji, z drugiej wymagają zraszania lub podlewania, co też podnosi poziom wilgotności. |
| Poprawa mikroklimatu w naszych domach Kontakt z roślinami redukuje stres, poprawia koncentrację i produktywność. Obniża również poziom CO2 w otoczeniu. | Wysoki koszt zakupu i utrzymania roślin Aby osiągnąć pożądany efekt, wymagany jest zakup wielu roślin. Do każdej z nich należy zakupić ziemię, doniczki, niektóre wymagają nawożenia |
| Niewątpliwa wartość estetyczna Aranżacje z roślin, które oplatają meble lub tworzą całe zielone ściany zawsze ożywiają i ocieplają wnętrze | Duży nakład czasu i sił Opieka nad roślinami wymaga regularnie wkładanego wysiłku, aby zapewnić im komfortowe warunki do rozwoju |
| Efektywność trudna do zmierzenia Trudno zmierzyć efektywność takiego działania. Należy stale korzystać z zewnętrznego miernika wilgotności (higrometru) |
Co zamiast roślin pochłaniających wilgoć? Domowe osuszacze i wentylacja zapewnią większą skuteczność
Oprócz roślin pochłaniających wilgoć, istnieje kilka prostszych, a często skuteczniejszych sposobów na obniżenie poziomu wilgotności. Warto w pierwszym kroku sprawdzić drożność wentylacji i zastanowić się, jak często wietrzymy pomieszczenia. Zostawienie rozszczelnionych okien lub otwarcie nawiewników to również niezły pomysł.
W codziennym życiu warto pamiętać np. o włączeniu okapu podczas gotowania czy otwarciu drzwi do łazienki po prysznicu. W trudnych przypadkach, gdy wilgotność często przekracza 60-65%, warto sięgnąć po osuszacz powietrza.
Osuszacz powietrza
Osuszacz powietrza to urządzenie dedykowane do odbierania wilgoci z otoczenia. Wyposażony w sprężarkę (kompresor), zbiornik na wodę oraz 2 wymienniki ciepła, pozwala obniżyć poziom wilgotności w pomieszczeniu w krótkim czasie i w kontrolowany sposób.
Najmocniejsze osuszacze powietrza są w stanie zebrać nawet 40-50 l wody w ciągu doby. Standardowe modele mają wydajność osuszania na poziomie 10-20 l / 24 h.
Warto zainwestować w osuszacz powietrza, gdyż w zasadzie każdy model posiada higrometr, czyli wskaźnik aktualnej wilgotności oraz higrostat, pozwalający ustawić docelowy poziom wilgotności w pokoju. Pozwala to w pełni kontrolować proces odwilżania pomieszczenia.
Do tego urządzenia te są proste w obsłudze i nie wymagają zbytnio uwagi użytkownika (oprócz wylania wody w przypadku zapełnienia zbiornika, o czym też informują).
Wentylacja pomieszczeń
Prawidłowa wentylacja to zarówno drożne kanały w przypadku wentylacji grawitacyjnej, jak również odpowiednie wietrzenie pomieszczeń. Warto okresowo czyścić kratki i sprawdzać drożność przewodów wentylacyjnych.
Dobrze jest też umiejętnie wietrzyć mieszkanie. Nie tylko zapobiega to nadmiarowi dwutlenku węgla w pomieszczeniu, ale również skutecznie obniża wilgotność, zwłaszcza zimą, kiedy to na dworze powietrze jest dużo bardziej suche.
Aby nie dopuścić jednak do nadmiernego wychłodzenia pomieszczeń, warto wietrzyć mieszkanie szybko i intensywnie, otwierając okna na kilka minut „na przestrzał”.
Podsumowanie i zalecenia
Domowa kolekcja roślin stanowi potrafi odmienić charakter niejednego wnętrza. Wnoszą one sporo kolorytu, tworzą bardziej przytulną atmosferę, wpływają pozytywnie na nasze samopoczucie i jakość snu.
Mniej optymistycznie wygląda natomiast samo pochłanianie wilgoci. O ile jest to naturalny efekt zachodzący przy okazji wymiany gazowej każdej roślin. O tyle, żeby mówić o faktycznie efektywnym osuszeniu pomieszczenia, potrzebujemy dużej ilości roślin (np. kilkanaście).
Z jednej strony też rośliny absorbują wilgoć, z drugiej potrzebują jej dostarczania, np. w formie zraszania, co też przy okazji zwiększa wilgotność otoczenia.
Dlatego też naszym zdaniem warto zainwestować w bardziej systemowe rozwiązania, np. sprawny system wentylacji, nawiewniki w oknach czy domowe osuszacze powietrza, które pozwalają też na bieżąco kontrolować proces osuszania.
