Zewnętrzne czujniki jakości powietrza – czyli jak monitorować smog?

Główny Inspektorat Ochrony Środowiska dysponuje siecią prawie 200 stacji pomiarowych, które na bieżąco kontrolują stężenie najgroźniejszych zanieczyszczeń powietrza. Nie są to jednak jedyne urządzenia, które pozwalają na monitorowania smogu. W Polsce działa bowiem kilka sieci sensorów.

Spis treści

1. Airly
2. Looko2
3. Luftdaten
4. SmogTok
5. Syngeos
6. Liczy się nie tylko jakość, ale też montaż czujnika

Airly

Airly to spółka założona przez absolwentów krakowskiej Akademii Górniczo-Hutniczej, powstała z przekształcenia projektu społecznego, zapoczątkowanego w czasach studenckich twórców.

Głównym elementem oferty Airly jest czujnik laserowy mierzący poziom:
– pyłu PM2,5,
– PM10,
– wilgotność,
– temperaturę,
– ciśnienie powietrza

Wyniki pomiarów trafiają na specjalną platformę, gdzie zostają skalibrowane i opublikowane, a zgromadzone w ten sposób dane są ogólnodostępne i można się z nimi zapoznać m.in. na stronie airly.eu/map/pl lub w aplikacji na urządzenia mobilne.

Początkowo firma Airly była nastawiona na współpracę wyłącznie z instytucjami (głównie z samorządami terytorialnymi), natomiast sprzedaż dla klientów indywidualnych wystartowała dopiero w 2018 r. Koszt zakupu jednego czujnika to wydatek rzędu 1800 zł (przy większej ilości cena ustalana jest indywidualnie), lecz trzeba liczyć się także z opłatą abonamentową, która wynosi około 45 zł miesięcznie.

Nie oznacza to jednak, że każdy, kto jest gotów na taką inwestycję, ma możliwość kupna i użytkowania sensora. Jak czytamy na stronie internetowej spółki, w okolicy, w której ma zostać umieszczony czujnik smogu, musi już działać sieć Airly. Według producentów spowodowane jest to troską o rzetelność wyników, ponieważ różnice między stężeniem zanieczyszczeń w punktach oddalonych o kilkaset metrów bywają wysokie. Rozwiązaniem tego problemu może być zakup od razu większej ilości sensorów, np. w porozumieniu mieszkańcami różnych części miasta.

Looko2

Sieć LookO2, której pomysłodawcą i właścicielem jest firma ZAS, obejmuje obecnie ponad 600 czujników jakości powietrza. Marka ma w swojej ofercie jeden wewnętrzny miernik smogu oraz kilka czujników zewnętrznych, których ceny wynoszą od 639 do 1950 zł.

Czujnik LookO2 mierzy:

• poziom pyłów PM1, PM2,5 i PM10,
• w zależności od modelu sensora także HCHO (formaldehyd) oraz temperaturę i wilgotność powietrza.

Klient otrzymuje każdego dnia dobowy raport, pozwalający na wnikliwą analizę danych. Każdy zainteresowany może sprawdzić wyniki pomiarów na stronie
www.looko2.com/heatmap.php albo poprzez aplikację.

LookO2 nie pobiera opłat abonamentowych. Korzystanie z platformy gromadzącej dane jest bezpłatne, natomiast użytkownik ma możliwość wykupienia dodatkowych usług, np. dostępu do dedykowanego serwera albo czyszczeniu miernika i aktualizacji oprogramowania. LookO2 wprowadziła system wykrywający nieprawidłowe działanie sensorów smogu (spowodowane np. zalaniem wodą), który zapobiega przesyłaniu do sieci błędnych danych o stanie powietrza.

Luftdaten

Luftdaten to projekt obywatelski, zainicjowany w 2015 r. w niemieckim Stuttgardzie. Początkowo sieć czujników miała charakter lokalny, ale z upływem czasu zmieniła się w sieć ogólnokrajową, a potem rozprzestrzeniła także poza granicami Niemiec. W maju 2019 r. Luftdaten była już obecna w 70 krajach, w tym w Polsce, gdzie liczba jej czujników wyniosła wówczas 340. Największą siecią Luftdaten dysponują Niemcy, w których działa aż 5150 sensorów. Na kolejnych miejscach znajdują się Belga (870 mierników), Bułgaria (790) i Holandia (340).

Celem projektu jest samodzielna kontrola jakości powietrza przy wykorzystaniu czujnika smogu, zbudowanego własnoręcznie z kompletnego zestawu montażowego.

Proponowany przez twórców Luftdaten sensor laserowy SDS 011 umożliwia monitorowanie:

• stężenia pyłu PM2,5 i PM10,
• temperatury,
• wilgotności powietrza.

Cena promocyjna czujnika dla członków sieci to 160 zł (standardowa wynosi 200 zł). Z zestawem dostępna jest precyzyjna instrukcja montażowa czujnika. Co więcej, w Polsce odbywają się warsztaty z budowy mierników smogu, organizowane przez grupę Koduj dla Polski.

Projekt Luftdaten w założeniu miał zapewnić alternatywę dla drogich urządzeń pomiarowych przy zapewnieniu jak największej dokładności pomiaru. Luftdaten jawnie mówi o różnicach między wynikami rekomendowanych sensorów a profesjonalnymi metodami pomiarowymi. Z przeprowadzonych testów wynika, że czujnik zaniża wartość PM2,5, głównie dla stężeń poniżej 20 mg/m³. Wraz ze wzrostem poziomu PM2,5 różnica wskazań maleje. Z odczytami sensorów smogu można zapoznać się na stronie luftdaten.info/pl/dom.

SmogTok

SmogTok to projekt zainicjowany w lutym 2018 r. w warszawskiej dzielnicy Wawer, gdzie dominuje zabudowa jednorodzinna z domami ogrzewanymi głównie węglem. Obecnie sieć obejmuje 150 czujników zewnętrznych i 40 wewnętrznych, zlokalizowanych nie tylko w Warszawie, ale i w wielu innych miastach Polski.

SmogTok sprzedaje swoje czujniki za pośrednictwem serwisu Allegro. Ich cena wynosi obecnie 333 zł i jest to jedyny niezbędny wydatek, ponieważ firma nie pobiera opłat abonamentowych.

Czujnik SmogTok mierzy:

• poziom pyłów PM,5 i PM10,
• temperaturę,
• wilgotność powietrza.

Wykorzystuje sensor laserowy, a do prawidłowej pracy potrzebuje dostępu do sieci WiFi oraz zasilania poprzez ładowarkę telefonicznym z wejściem mini USB.

Podobnie jak w przypadku innych mierników tego typu konieczne jest zapewnienie urządzeniu ochrony przed opadami i bezpośrednim kontaktem z promieniowaniem słonecznym. Jeśli planowane miejsce montażu nie spełnia tego warunku, SmogTok proponuje dołączenie do czujnika smogu osłony radiacyjnej pasywnej Drumik, której koszt wynosi 150 zł. W wykrywaniu ewentualnych zakłóceń pracy sensora pomaga weryfikacja historii wskazań. Wyniki pomiarów prezentowane są na stronie smogtok.com/mapa i w aplikacji mobilnej.

Syngeos

Syngeos to firma z siedzibą w Katowicach, która oferuje certyfikowaną stację pomiarową.

Stacja pomiarowa monitoruje:

• stężenie pyłów zawieszonych PM2,5, PM10,
• opcjonalnie także innych zanieczyszczeń, takich jak tlenek węgla, dwutlenek azotu, dwutlenek siarki i benzen.

Wyniki udostępniane są za poprzez aplikację Syngeos – Nasze Powietrze oraz na stronie
panel.syngeos.pl/sensor/pm2_5 . Komunikacja odbywa się za pośrednictwem sieci LoRaWAN.

Koszt zakupu czujnika Syngeos to kwota około 1830 złotych. Podobnie jak w przypadku Airly do tej sumy trzeba doliczyć comiesięczną opłatę abonamentową, która wynosi 74 zł. Użytkownik uzyskuje dostęp do platformy zawierającej raporty oraz wizualizację zgromadzonych i przeanalizowanych danych.

Liczy się nie tylko jakość, ale też montaż czujnika

Jakość zakupionego czujnika smogu to nie jedyny czynnik decydujący o precyzji pomiaru, ponieważ istotną rolę odgrywa także jego prawidłowy montaż, o czym często przypominają sprzedawcy sensorów. Ważne jest, aby sensor pyły zawieszonego nie był narażony na bezpośredni kontakt z promieniowaniem słonecznym oraz miał zapewnioną ochronę przed opadami atmosferycznymi.

Kilka wskazówek w tej kwestii można znaleźć w Rozporządzeniu Ministra Środowiska z dn. 17 grudnia 2008 w sprawie dokonywania oceny poziomów substancji w powietrzu, który nie odnosi się wprawdzie do czujników smogu montowanych w celach prywatnych, ale dostarcza wiedzy na temat właściwych zasad przeprowadzania pomiarów. W dokumencie tym uwzględnione zostały między innymi takie kwestie jak swobodny przepływ powietrza i lokalizacja miernika na wysokości od 1,5 do 4 m powyżej poziomu gruntu.

Omówione tutaj czujniki zostały przystosowane do pracy na zewnątrz i zaprojektowane z myślą o stałym montażu. Jeśli jesteś zainteresowany przenośnymi sensorami przeznaczonymi do wykorzystania głównie wewnątrz pomieszczeń, zapraszamy do lektury artykułu 15 mierników jakości powietrza – czujniki smogu: PM2.5, PM10, VOC.

(5 oceniło, ocena: 4,20 na 5)

Loading...