Wrzesień to początek jesieni, a więc mogłoby się wydawać, że rośliny okres pylenia mają już za sobą. Jednak to nie do końca prawda. Niektóre gatunki nada kwitną i nie brakuje wśród nich takich, które mają właściwości uczulające. Wyjaśniamy, co pyli we wrześniu i jak ograniczyć ryzyko kontaktu z alergenami.
Trawy
Pierwszą grupę roślin stanowiących zagrożenie dla alergika są trawy. W alergologii zalicza się do nich zboża, ale te wrześniu już nie pylą. Kwitnienie traw jest wprawdzie mniej intensywne niż pomiędzy majem a lipcem, ale ze względu na silnie uczulające właściwości ryzyko reakcji alergicznych jest nadal dość duże.
Na całym świecie występuje 12 000 gatunków traw, natomiast w Polsce ich liczbę szacuje się na około 300. Te najbardziej popularne to:
- wyczyniec łąkowy,
- tymotka łąkowa,
- tymotka wonna,
- rajgras,
- kupkówka pospolita,
- wiechlina łąkowa,
- życica trwała,
- kostrzewa czerwona.
Bylica
Druga popularna przyczyna reakcji alergicznych we wrześniu to bylica. W Polsce traktowana jest jako chwast, ale w wielu krajach niektóre jej gatunki wykorzystuje się w kuchni oraz w medycynie naturalnej.
Na terenie naszego kraju występują:
- bylica pospolita,
- bylica piołun,
- bylica estragon,
- bylica boże drzewko,
- bylica polna,
- bylica pontyjska,
- bylica nadmorska.
Najbardziej popularna jest ta pierwsza, charakteryzująca się balsamicznym zapachem i łodygą o lekko czerwonym zabarwieniu.
Główny alergen bylicy to Art v1.
Ambrozja
Ambrozja to roślina pochodząca z Ameryki Północnej, który należy do rodziny astrowatych. W Europie rozprzestrzeniła się głównie w takich krajach jak Węgry, Austria, północne Włochy, Francja i Ukraina.
W Polsce występuje przejściowo i najczęściej jest przypadkowo importowana ze zbożem. Jednak zmiany klimatyczne sprzyjają jej osiedlaniu. Dotychczas pojawiły się u nas:
- ambrozja bylicolistna,
- ambrozja trójdzielna,
- ambrozja zachodnia.
Właściwości uczulające wykazują dwa pierwsze gatunki.
Babka
Babka to roślina o dość długim okresie pylenia. Wynika to z faktu, że jej poszczególne gatunki kwitną w różnym czasie. O ile najbardziej popularna, czyli babka lancetowata, nie stanowi już problemu dla alergików, to we wrześniu pyli babka zwyczajna.
Ta ostatnia nazywana bywa także szerokolistna i pospolitą. Można ją odróżnić od babki lancetowatej m.in. po kwiatach, które są znacznie dłuższe, ponieważ uzyskują długość do 15 cm.
Dobra wiadomość dla alergików jest taka, że babka nie uczula tak mocno jak trawy czy bylica.
Pokrzywa
Wśród roślin o długim okresie pylenia znajduje się również pokrzywa. Jednak podobnie jak babka rzadko powoduje objawy kliniczne, chociaż w testach uczulenie na nią stwierdza się dość często.
W Polsce najbardziej popularna jest pokrzywa zwyczajna. To gatunek o długiej łodydze (do 1,5 m) oraz drobnych kwiatach zebranymi w grona.
Komosa
Wśród roślin uczulających, ale niezbyt często, znajduje się także komosa. Kwitnie od czerwca do października, a więc dość długo. Najpopularniejszy w Polsce gatunek to komosa biała, która bywa nazywana także lebiodą.
Roślina preferuje żyzne gleby, na których może dorastać do 150 cm. Na glebach ubogich zwykle uzyskuje wysokość 15 do 25 cm.
Grzyby pleśniowe
Oprócz roślin we wrześniu pylą jeszcze grzyby pleśniowe Cladosporium i i Alternaria. Szczuje się, że ich zarodniki mogą 93% ogólnej liczby zarodników grzybów w powietrzu.
Występują zarówno na zewnątrz, jak i wewnątrz budynków, zwłaszcza w pomieszczeniach wilgotnych i słabo wentylowanych.
Objawy alergii pyłkowej
Główne objawy alergii na pyłki roślinne to:
- świąd i nieżyt nosa,
- wodnisty wyciek z nosa,
- podrażnienie spojówek, czyli zaczerwienienie, pieczenie i łzawienie oczu,
- kichanie,
- drapanie w gardle i suchy kaszel.
Ponadto u astmatyków mogą wystąpić duszności.
Oczyszczacze powietrza na pyłki
Jednym ze sposobów na uniknięcie kontaktu z alergenami jest stosowanie dobrego oczyszczacza powietrza. Zalecamy wybór urządzenia z filtrem HEPA, który najlepiej radzi sobie z wychwytywaniem pyłków i innych alergenów. Ważna jest także wydajność, która musi być dostosowana do powierzchni obsługiwanego pomieszczenia.
5 dobrych oczyszczaczy powietrza na pyłki
Klarta Forste 4
Do maks. 38 m2
CADR 300 m3/h
Filtr wstępny, HEPA H13, węglowy
Jonizator plazmowy
Czujnik PM2,5
3 tryby automatyczne
Sterowanie aplikacją z funkcją automatyzacji
Klarta Stor 2
Do maks. 75 m2
CADR 600 m3/h
Filtr wstępny, HEPA H13, węglowy
Czujnik PM2,5
Jonizator plazmowy
3 tryby auto
Sterowanie aplikacją z funkcją automatyzacji
Electrolux PA91DG-604
Do maks. 77 m2
CADR 620 m3/h
Filtr wstępny, HEPA 13, węglowy
Czujniki PM2,5 i LZO
Tryb auto
Sterowanie aplikacją
Samsung AX60R5080WD
Do maks. 58 m2
CADR 467 m3/h
Filtry wstępny, HEPA H13, węglowy
Czujniki PM2,5 i LZO
Tryb automatyczny
Sterowanie aplikacją
Vestfrost VP-A1Z40WH
Do maks. 43 m2
CADR 350 m3/h
Filtr wstępny, HEPA 13, węglowy
Jonizator plazmowy
Czujniki PM2,5, LZO
Tryb automatyczny
Sterowanie aplikacją z funkcją automatyzacji
Leczenie alergii
Osobom zmagającym się z alergię na pyłki roślinne często poleca się odczulanie. To metoda terapii, która polega na podawaniu choremu coraz większych dawek alergenu. Wyróżnia się wysoką skutecznością, umożliwiając eliminację lub znaczne złagodzenie objawów uczulenia.
Alergicy, którzy nie zdecydowali się na skorzystanie z tej metody leczenia lub nie przyniosła u nich satysfakcjonujących rezultatów, powinni przede wszystkim unikać kontaktu z alergenami. W razie wystąpienia objawów zalecane jest przycięcie odpowiednich leków. Zwykle wykorzystuje się:
- leki antyhistaminowe,
- preparaty obkurczające naczynia krwionośne nosa,
- kortykosteroidy,
- kromony.
Diagnostyka alergii na pyłki
Alergię na pyłki zwykle diagnozuje się za pomocą testów skórnych. Polegają one na wykonaniu drobnych nakłóć i wprowadzeniu przez nie alergenów oraz preparatów kontrolnych w postaci histaminy i soli fizjologicznej. Później porównuje się reakcje na alergen i preparat kontrolny.
Znacznie rzadziej sprawdza się obecność we krwi przeciwciał IgE. Ta metoda wybierana jest wyłącznie w przypadku braku możliwości przeprowadzania testów skórnych, np. na skutek przyjmowania leków, które mogłyby zaburzyć wyniki.
Źródła
- Piotr Rapiejko, Pyłek pokrzywy, odetchnijspokojnie.pl.
- Piotr Rapiejko, Pyłek komosy, odetchnijspokojnie.pl.
- Małgorzata Skoczylas-Kouyoumdjian, Pylenie traw – jak sobie z radzić z alergią na pyłki traw, medicover.pl.
- Pyłek babki, pylenia.pl.
- Piotr Rapiejko, Pyłek babki, odetchnijspokojnie.pl.
- Piotr Rapiejko, Pyłek ambrozji, odetchnijspokojnie.pl.
- Bylica – różne ma oblicza, strefaalergii.pl
- Alergia na pyłki – objawy i leczenie alergii, medistore.com.pl