Co pyli w październiku. Tego możesz nie wiedzieć

Październik to miesiąc, który kojarzy nam się z kolorowymi i opadającymi liśćmi, a więc z okresem w przyrodzie poprzedzającym zimę.

Nie oznacza to jednak, że wszystkie rośliny zakończyły swoje kwitnienie i nie wytwarzają pyłku, stanowiącego potencjalne zagrożenie dla alergików. Wyjaśniamy, co pyli w październiku.

W skrócie

• W październiku pyli niewiele uczulających roślin, jednak ryzyko reakcji uczuleniowych u alergików nadal istnieje. Przyczyną może być np. pyłek babki albo ambrozji.
• Oprócz roślin pylą grzyby pleśniowe. Zewnątrz domowe gatunki szczególnie uciążliwe dla alergików to Cladosporium i Alternaria.
• W uniknięciu wystąpienia objawów alergii pomoże oczyszczacz powietrza z filtrem HEPA.

Rośliny, które pylą w październiku

W październiku pylą głównie chwasty i zioła. Istnieje kilka gatunków, na które powinni uważać alergicy.

Ambrozja

Ambrozja to roślina z rodziny astrowatych, która pochodzi z Ameryki Północnej. Do Europy trafiła w drugiej połowie XIX wieku i stało się to przez przypadek, najprawdopodobniej na skutek obecności w importowanych towarach rolnych.

W Polsce nie jest zbyt rozpowszechniona, lecz obszary jej występowania powiększają się, co ma dwie przyczyny. Po pierwsze produkuje ogromne ilości nasion i potrafi zaadoptować się do różnych warunków. Po drugie zamiany klimatyczne sprzyjają jej rozwojowi.

Dotychczas w Polsce pojawiły się:

• ambrozja bylicolistna,
• ambrozja trójdzielna,
• ambrozja zachodnia.

Dla alergików problem stanowią dwie pierwsze, ponieważ to właśnie one wykazują silne właściwości uczulające. Ambrozja pyli od sierpnia do października. Wrażliwość na nią wykazuje aż 12% ludzi na świecie.

Najpopularniejsza u nas ambrozja bylicolistna. Jest to roślina jednoroczna o owłosionej, lekko bruzdkowanej łodydze długości 30-200 cm. Górna strona liści ma kolor ciemnozielony, a dolna szarawy. Kwiatostany o żółtej barwie są zebranej po 5-25 sztuk.

Babka

Zazwyczaj przyjmuje się, że babka kończy pylenie we wrześniu, lecz zdarza się, że jej pyłek pozostaje obecny w powietrzu jeszcze w październiku. Dotyczy to przede wszystkim babki zwyczajnej, która kwitnie trochę później niż babka lancetowata.

Oba gatunki można rozróżnić po kwiatach, ponieważ u babki zwyczajnej osiągają długość nawet 15 cm, podczas gdy u babki lancetowatej maksymalna długość to zazwyczaj 3 cm.

Komosa

Podobnie jak babka komosa teoretycznie kończy pylenie we wrześniu, lecz zdarza się, że jej pyłek wykrywany jest w powietrzu również w październiku. W Polsce najbardziej popularna jest komosa biała, która bywa określania także lebiodą.

To roślina jednoroczna, której liście przypominają kształtem do gęsią stopę. Może dorastać nawet do 150 cm, ale wyłącznie na glebach zasobnych, natomiast na tych uboższych jej wysokość wynosi maksymalnie 25 cm.

Pokrzywa

W październiku pyli (chociaż niezbyt intensywnie) także pokrzywa. Dobra wiadomość jest taka, że kontakt z jej pyłkiem rzadko powoduje wystąpienie objawów uczuleniowych, chociaż w testach alergię na pokrzywę stwierdza się dość często.

Najpopularniejszy gatunek w Polsce to pokrzywa zwyczajna. Wyróżnia się długą łodygą (nawet do 1,5 m) oraz drobnymi kwiatami zebranymi w grona.

Objawy alergii na pyłki

U osób uczulonych kontakt z pyłkiem powoduje:

• wodnisty wyciek z nosa,
• niedrożność nosa,
• kichanie,
• zaczerwienienie, łzawienie i pieczenie oczu,
• drapanie w gardle,
• nasilenie objawów astmy u osób chorujących na nią.

Pylenie grzybów pleśniowych w październiku

Kiedy w odniesieniu do alergenów poruszany jest temat pylenia, zazwyczaj myślimy o roślinach. Jednak nie można zapominać o tym, że poza nimi pylą jeszcze grzyby pleśniowe, które również stanowią popularną przyczynę alergii wziewnej.

Cladosporium

Pleśnie z gatunku Cladosporium występują zarówno na zewnątrz, jak i w budynkach. Zarodniki uzyskują największe stężenie w okresie od maja do września, lecz w październiku nadal jest ich w powietrzu dużo.

Pojawiają się na martwych częściach roślin, lecz mogą zaatakować także żywe rośliny, np. zboża i pomidory. Wewnątrz budynków grzyby preferują miejsca ciepłe, wilgotne i słabo wentylowane. Dobrze rozwijają się w wilgotnej glebie roślin doniczkowych i na resztkach pożywienia, w tym owocach i warzywach.

Alergia na Cladosporium często jest dziedziczna, a jej objawy zazwyczaj pojawiają się nie w dzieciństwie czy wczesnej młodości, lecz trochę później.

Alternaria

Grzyby z gatunku Alternaria również występują zarówno na zewnątrz, jak i wewnątrz budynków. Dobrze rozwijają się w wierzchniej warstwie gleby i na obumierających roślinach. Zarodniki są obecne w powietrzu od marca do początków listopada.

W domach siedliskiem tych grzybów mogą być np. nieświeże owoce i warzywa, rośliny doniczkowe i zawilgocone ściany.

Objawy alergii na grzyby pleśniowe

Objawy alergii na Cladosporium i Alternaria to przede wszystkim:

• kichanie,
• katar,
• drapanie w gardle,
• swędzenie, zaczerwienienie i łzawienie oczu,
• grzybicze zapalenie zatok,
• zaczerwienienie i swędzenie skóry,
• nasilenie objawów astmy u osób cierpiących na nią.

Rzadziej występują:

• spadek odporności i częstsze infekcje,
• atopowe zapalanie skóry.

Dobre oczyszczacze powietrza na pyłki

Dobrą metodą ochrony przed pyłkami roślin i grzybów pleśniowych są oczyszczacze powietrza z filtrem HEPA. Przedstawiamy pięć urządzeń, które zasługują na szczególną uwagę.

Klarta Forste 4

Klarta Stor 2

Electrolux PA91DG-404

Vestfrost VP-A1Z40WH

Samsung AX60R5080WD

Źródła

1. Piotr Rapiejko, Pyłek ambrozji, odetchnijspokojnie.pl.
2. Natalia Gajek, Alergia na ambrozję na świeczniku, strefaalergii.pl.
3. Ambrozja bylicolistna, ior.poznan.pl.
4. Pyłek babki, pylenia.pl.
5. Piotr Rapiejko, Pyłek komosy, odetchnijspokojnie.pl.
6. Piotr Rapiejko, Pyłek pokrzywy, odetchnijspokojnie.pl.
7. Aleksandra Witkowska, Cladosporium – co to takiego i czym grozi kontakt z tymi organizmami?, medonet.pl.
8. Cladosporium – co to jest? Pylenie, objawy i leczenie alergii, swiatzdrowia.pl.
9. Piotr Rapiejko, Alergeny grzybów mikroskopowych z rodzaju Alternaria, mp.pl.