Co pyli w sierpniu? Alert alergiczny dla Polski

Czy druga połowa wakacji to czas, gdy osoby z alergią pyłkową mogą już czuć się spokojnie. Niestety nie. Wiele gatunków roślin okres kwitnienia ma już za sobą, ale niektóre dalej wytwarzają uczulający pyłek. Wyjaśniamy, co pyli w sierpniu oraz jak rozpoznać i leczyć alergię na pyłki.

W skrócie

• Najsilniejszymi alergenami pyłkowymi w sierpniu są trawy, bylica i ambrozja.
• W powietrzu obecne są także mniej popularne alergeny w postaci pyłku babki, komosy, szczawiu i pokrzywy. Poza roślinami nadal pylą grzyby Alternaria i Cladosporium.
• W profilaktyce alergii pomoże oczyszczacz powietrza wyposażony w filtr HEPA.

Pylenie traw i zbóż w sierpniu

Pierwszą grupą roślin stanowiących potencjalne zagrożenie dla alergików są trawy. Warto przypomnieć, że do tej kategorii zalicza się w alergologii zboża, lecz te w omawianym okresie pylą już słabo lub wcale.

Wprawdzie trawy również pylą w sierpniu mniej intensywnie niż od maja do lipca, ale stanowią silny i popularny alergen. Najpopularniejsze odmiany w Polsce to:

• tymotka łąkowa,
• tymotka wonna,
• wiechlina łąkowa,
• kupkówka pospolita,
• wyczyniec łąkowy,
• rajgras,
• kostrzewa czerwona,
• życica trwała.

Najlepiej zbadane zostały alergeny tymotki łąkowej i to właśnie one są wykorzystywane w diagnostyce i odczulaniu. Zgodność aminokwasów pomiędzy poszczególnymi trawami sięga 95%, dlatego wyniki badań są wiarygodne bez względu na to, który pyłek został wykorzystany w badaniu.

Pierwsze objawy kliniczne u uczulonych występują przy stężeniu ok. 20 ziaren na 1 m³ powietrza.

Pylenie chwastów i ziół w sierpniu

Oprócz traw w sierpniu pylą także niektóre chwasty i zioła. Z tej grupy najbardziej problematyczna bywa bylica.

Bylica

Bylica to jedna z najczęściej uczulających roślin w Polsce. Gatunki, które można spotkać w naszym kraju, to:

• bylica pospolita,
• bylica piołun,
• bylica estragon,
• bylica boże drzewko,
• bylica polna,
• bylica pontyjska,
• bylica nadmorska.

Najbardziej popularna jest bylica pospolita, którą można rozpoznać po balsamicznym zapachu. Bylica piołun uznawana jest za roślinę lecznicą i podobne jak bylica estragon znalazła zastosowanie w kuchni, jako przyprawa. Mimo to w Polsce bylica uznawana jest zazwyczaj za chwast.

Główny alergen bylicy to Art v1, na którego uczulonych jest 95% pacjentów ze stwierdzoną alergią na tę roślinę.

Podczas badań najwyższe stężenia pyłku bylicy odnotowano:

• na terenach podmiejskich pomiędzy godziną 10 a 15,
• w centrum miasta pomiędzy 14 a 19.

Ambrozja

Ambrozja to jedna z później kwitnących roślin, ponieważ w sierpniu jej pylenie dopiero się rozpoczyna. Zła wiadomość dla alergików jest taka, że uczula często.

Znanych jest ponad 40 gatunków, które pochodzą głównie z Ameryki Północnej. W Polsce występują:

• ambrozja bylicolistna,
• ambrozja trójdzielna,
• ambrozja zachodnia.

Właściwości uczulające mają głównie dwie pierwsze.

Ambrozja to gatunek pojawiający się przejściowo, zazwyczaj szybko wymierający. Często jest wysiewana z importowanym zbożem. Jednak prognozuje się, że zmiany klimatyczne sprzyjają osiedlaniu się ambrozji w Polsce.

W Polsce pyłek ambrozji pojawia się m.in. w Krakowie, Szczecinie, Wrocławiu, Warszawie, Opolu i Piotrkowie Trybunalskim. Jego stężenie zazwyczaj wynosi 20-30 ziaren na 1 m³, lecz np. w Doniecku sięga 2000, a nawet 5000 ziaren/1 m³. Objawy kliniczne występują przy stężeniu 40 do 200 ziaren/m³.

Babka

W sierpniu pyli również babka, która na szczęście nie jest tak silnym alergenem jak bylica. Ta roślina ma około 250 gatunków, a w Polsce występuje naturalnie 9 z nich, m.in.:

• babka lancetowata (Plantago lanceolata),
• babka średnia ( Plantago media),
• babka zwyczajna (Plantago major), nazywana też szerokolistna i pospolitą.

To właśnie ta ostatnia pyli później od pozostałych, czyli w lipcu i sierpniu. Babka zwyczajna ma dłuższe kwiaty od babki lancetowatej – ich długość to około 15 cm.

Komosa

Komosa uczula rzadko, lecz okres jej kwitnienia jest dość długi, ponieważ trwa od czerwca do października. W Polsce występuje głównie komosa biała, która bywa nazywana lebiodą.

Może dorastać do 150 cm, ale pod warunkiem, że zostanie zasiana na dobrej glebie. Na glebach ubogich jej wysokość zwykle wynosi od 15 do 25 cm.

Pokrzywa

Kolejną rośliną, która pyli w sierpniu, jest pokrzywa. W badaniu przeprowadzonym w Warszawie w latach 2003-2005 alergię na tę roślinę stwierdzono u 27% badanych. Warto jednak dodać, że rzadko daje ona objawy kliniczne.

Szczaw

Szczaw uczula dość rzadko, głównie ze względu na niskie stężenie pyłku w miastach. Może jednak powodować objawy uczuleniowe u alergików przebywających na łąkach i polach.

Pylenie grzybów

Warto wspomnieć o tym, że poza roślinami pylą również grzyby pleśniowe. Alternaria i Cladosporium to popularne alergeny. W sierpniu stężenie ich pyłku w powietrzu jest wysokie.

Objawy alergii pyłkowej

Objawy alergii na pyłki to:

• wodnisty wyciek z nosa,
• świąd z nosa,
• kichanie,
• niedrożność nosa,
• podrażnienie oczu (zaczerwienienie, pieczenie i łzawienie)
• drapanie w gardle, wywołujące suchy kaszel,
• trudności z oddychaniem (występują głównie u astmatyków).

Diagnostyka alergii na pyłki

Istnieją dwie metody diagnostyki alergii pyłkowej.

1. Punktowe testy skórne – najpopularniejsze badanie. Polega na wykonaniu maleńkich nakłóć, a następnie wprowadzeniu kropli alergenów i preparatów kontrolnych. Te drugie to środki zawierające histaminę i sól fizjologiczną. Następnie porównuje się reakcję na alergen oraz preparat kontrolny. Jeżeli w miejscu wprowadzenia tego pierwszego pojawiły się większy bąbel i rumień, stanowi to oznakę alergii.
2. Testy z krwi – te przeprowadza się zazwyczaj wtedy, gdy nie można wykonać testu skórnego. Dotyczy to np. osób przyjmujących leki, które mogłyby zaburzyć wyniki. W tym przypadku pobiera się próbkę krwi w celu sprawdzenia, czy występują w niej przeciwciała IgE.

Leczenie alergii pyłkowej

Osobom z alergią na pyłki zaleca się:

• Unikać kontaktu z alergenem – czyli np. miejsc występowania uczulających gatunków.
• Stosować leki – w alergologii wykorzystuje się leki antyhistaminowe, obkurczające naczynia nosa, kromony i kortykosteroidy.
• Skorzystać z odczulania – metoda leczenia polegająca na podawaniu coraz większych dawek alergenu, pozwala wyeliminować lub przynajmniej znacząco złagodzić objawy alergii.

Oczyszczacz powietrza w profilaktyce alergii

W uniknięciu kontaktu z alergenami może pomóc odpowiednio dobrany oczyszczacz powietrza. Pyłki są bowiem bardzo drobne, więc łatwo przedostają się do wnętrza budynków, zwłaszcza podczas wietrzenia pomieszczeń.

Dobry oczyszczacz powietrza dla alergika powinien przede wszystkim być wyposażony w filtr HEPA. To technologia o najwyższej skuteczności w usuwaniu pyłków roślinnych i innych alergenów. Drugą bardzo ważną cechę stanowi odpowiednia wydajność oczyszczania, czyli CADR.

Klarta Forste 4

Nasza opinia: Lider naszego rankingu opłacalności, który świetnie sprawdza się zarówno przy smogu, jak i przy alergii. Ma skuteczne technologie i trzy bardzo dobre tryby automatyczne. Sterowanie jest możliwe przez aplikację z funkcją automatyzacji. Oczyszczacz można kupić w różnych kolorach.

Klarta Stor 2

Nasza opinia: Drugie miejsce w rankingu opłacalności i najlepsza propozycja do większego pomieszczenia. Pracę trzech filtrów wspiera jonizator plazmowy, a sterowanie odbywa się przez aplikację, pozwalającą na automatyzację. Także i tutaj nie zabrakło trzech trybów automatycznych z czujnikiem PM2,5. Dostępne są cztery wersje kolorystyczne oczyszczacza.

Electrolux PA91-404DG

Nasza opinia: Bardzo dobry oczyszczacz powietrza do małych i średnich pomieszczeń. Świetny na alergię, lecz także na smog. Wysoka wydajność idzie w parze z cichą pracą, a aplikacja zapewnia komfortową obsługę. Dostępny w dwóch kolorach.

Sharp FP-J40EUW

Nasza opinia: Dobra propozycja dla osób, które poszukują oczyszczacza na alergię z funkcją nawilżania. Skuteczne filtry i jonizacja plazmowa zapewniają wysoką dokładność oczyszczania. Nawilżacz jest wydajny i co ważne wykorzystuje technologię ewaporacji.

Vestfrost VP-A1Z40WH

Nasza opinia: Bardzo dobry oczyszczacz powietrza na alergię i smog. Ma dwa czujniki zanieczyszczeń oraz aplikację, która zapewnia wygodną obsługę. Jest też wydajny i cichy.

Źródła

1. Piotr Rapiejko, Alergia na pyłek traw, mp.pl
2. Pyłek bylicy, alergen.info.pl
3. Bylica – różne ma oblicza, strefaalergii.pl
4. Piotr Rapiejko, Pyłek babki, odetchnijspokojnie.pl.
5. Piotr Rapiejko, Pyłek komosy, odetchnijspokojnie.pl.
6. Piotr Rapiejko, Pyłek ambrozji, odetchnijspokojnie.pl.
7. Alergia na pokrzywę. Czy to możliwe?, strefaalergii.pl
8. Alergia na pyłki – objawy i leczenie alergii, medistore.com.pl
9. Na czym polegają i jakie są rodzaje testów alergologicznych?, salvemedica.pl.