Co pyli w listopadzie? Silne alergeny aktywne jesienią

W listopadzie pyłków roślinnych w powietrzu praktycznie nie ma. Jednak nie oznacza to, że w tym czasie alergicy nie mają powodów do obaw. Są bowiem narażeni na kontakt z zarodnikami grzybów pleśniowych, które wprawdzie nie pylą już tak intensywnie jak wiosną i latem, lecz nadal stanowią zagrożenie.

W skrócie

• Pyłek roślinny w listopadzie jest w powietrzu niemal niewykrywalny.
• Nadal pylą grzyby mikroskopowe, których zarodniki są silnymi alergenami.
• Źródła grzybów pleśniowych występują wewnątrz i na zewnątrz budynków.
• Ochrona przed nimi obejmuje m.in. dbanie o prawidłową wilgotność powietrza, używanie dobrego oczyszczacza oraz nieprzetrzymywanie w domu rzeczy, które mogą stać się siedliskiem grzybów.

Czy w listopadzie pylą rośliny?

Nie, w listopadzie stężenie pyłków roślinnych w powietrzu jest w Polsce prawie niewykrywalne. Do najpóźniej kwitnących roślin zaliczają się np. babka czy ambrozja, jednak kończą one pylenie jeszcze w październiku.

Pylenie grzybów w listopadzie

Co pyli w listopadzie, jeżeli nie są to rośliny? Odpowiedź na to pytanie brzmi: grzyby pleśniowe. Ich zarodniki stanowią silny alergen i chociaż najwyższe stężenia uzyskują wiosną i latem, to nadal mogą stanowić problem dla alergików. Dwa najpopularniejsze rodzaje tych grzybów to alternaria i cladosporium.

Cladosporium

Cladosporium to rodzaj grzybów pleśniowych zaliczanych do gromady workowców (Ascomycota). Są bardzo powszechne zarówno wewnątrz budynków, jak i na zewnątrz. Najlepiej rozwijają się w temperaturze 18-28 st. C., ale wykazują odporność nawet na temperaturę około 5 st. C. Sprzyja im także wilgoć.

W domu siedliskiem cladosporium mogą stać się:

• owoce i warzywa,
• resztki pożywienia,
• wilgotna gleba roślin doniczkowych,
• zawilgocone ściany i okna.

W środowisku zewnętrznym atakują m.in. rośliny, także te żywe np. zboża i pomidory.

Alternaria

Alternaria to grzyby mikroskopowe należące do workowców (Ascomycota), powszechnie spotykane w środowisku. Mogą występować zarówno w pomieszczeniach, jak i na zewnątrz. Podobnie jak cladosporium preferują środowisko ciepłe i wilgotne.

Jako grzyby saprotroficzne alternaria odgrywają ważną rolę w rozkładzie martwej materii organicznej. Z tego powodu wewnątrz domu ich siedliskiem bywają rośliny doniczkowe i ich gleba oraz nieświeże owoce i warzywa. Ponadto mogą występować na zawilgoconych ścianach i sufitach.

Objawy alergii na grzyby pleśniowe

Alergia na grzyby pleśniowe dotyczy około 10% populacji i ma tendencję wzrostową. U uczulonych w przypadku ekspozycji na zarodniki grzybów występują:

• katar,
• świąd nosa,
• niedrożność nosa,
• napadowy kaszel,
• podrażnienie spojówek oczu.
• duszność,
• ogólne osłabienie,
• spadek odporności,
• atopowe zapalenie skóry.

W celu potwierdzenia lub wykluczenia alergii najczęściej wykonuje się punktowe testy skórne. Możliwe są również testy z krwi na oznaczenie przeciwciał klasy E w surowicy.

Metody ochrony przed grzybami mikroskopowymi

Jeśli wiemy już, co pyli w listopadzie, pora wyjaśnić, jak alergicy mogą zadbać o swoje bezpieczeństwo. Podobnie jak w przypadku innych alergii ogólna zasada jest taka, że należy unikać kontaktu z alergenem, a w tym przypadku z grzybami pleśniowymi.

• Dbanie o prawidłową wilgotność powietrza i regularne wietrzenie pomieszczeń. W przypadku zbyt wysokiego poziomu nawilżenia warto zastosować osuszacz powietrza.
• Szybkie wyrzucanie resztek pokarmowych.
• Unikanie gromadzenia w domu dużej ilości owoców i warzyw. Te, które łatwo się psują, powinny być przechowywane w lodówce.
• Ograniczenie liczby roślin doniczkowych i kontrolowanie ich stanu. To zła wiadomość dla wielbicieli domowej zieleni, lecz trzeba mieć na uwadze fakt, że grzyby mikroskopowe mogą rozwijać się na samych roślinach oraz w glebie.
• Unikanie miejsc, w których istnieje wysokie ryzyko obecności grzybów pleśniowych. Są to np. zawilgocone piwnice i szklarnie. Jesienią problematyczny może być też ogród, w którym nagromadziło się dużo opadłych z drzew liści. Grabieniem ich nie powinny zajmować się osoby z alergią na grzyby mikroskopowe.

Czy oczyszczacz powietrza pomoże na grzyby pleśniowe?

Oczyszczacz powietrza może wychwytywać zarodniki pleśni unoszące się w powietrzu. Nie usunie ich z powierzchni zaatakowanych przez grzyby przedmiotów. Aby urządzenie dobrze spełniało swoją funkcję, powinno być wyposażone w filtr HEPA, który wykazuje najwyższą skuteczność w wychwytywaniu zarodników pleśni, pyłów zawieszonych i innych alergenów.

Ważną rolę odgrywa również wydajność oczyszczania, która musi być dostosowana do powierzchni obsługiwanego pomieszczenia.

Źródła:

1. Aleksandra Lipiec, Cladosporium. Po czym poznać, że nas uczula?, strefaalergii.pl
2. Aleksandra Witkowska, Cladosporium – co to takiego i czym grozi kontakt z tymi organizmami?, medonet.pl.
3. Piotr Rapiejko, Alergeny grzybów mikroskopowych z rodzaju Alternaria, mp.pl.
4. Marta F. Gabriel et all., Alternaria alternata allergens: Markers of exposure, phylogeny and risk of fungi-induced respiratory allergy, sciencedirect.com.