Czujniki w oczyszczaczach powietrza – rodzaje, działanie

Sensor PM2,5, PM10, kurzu, gazu, TVOC, alergenów, wilgotności, temperatury, a nawet światła czy czadu. Czujników w oczyszczaczach powietrza może być bardzo dużo. Czy im więcej, tym lepiej? A może wystarczy jeden? Do czego służą poszczególne czujniki i które z nich są najważniejsze?

Jakie czujniki jakości powietrza znajdziemy w oczyszczaczach?

Nazwa sensora	Działanie
PM2,5	Wykrywa frakcje cząstek pyłów o średnicy nie większej niż 2,5 μm
PM1	Wykrywa frakcje cząstek pyłów o średnicy nie większej niż 1 μm
PM10	Wykrywa większe frakcje o średnicy do 10 μm
Gazów / LZO / TVOC	Wykrywa lotne związki organiczne – np. benzen, aceton, formaldehyd
Alergenów	Stosowany przez niektóre marki, np. Philips – na podstawie PM2,5 lub PM10 szacuje poziom alergenów
NO2	Wykrywa obecność dwutlenków azotu
Czadu	Wykrywa obecność czadu
Temperatury	Szacuje obecną temperaturę w pomieszczeniu
Wilgotność	Szacuje poziom wilgotności względnej w pomieszczeniu
Światła	Czujka światła oceniająca jasność pomieszczenia – w przypadku zgaszonego światła, aktywuje często tryb nocny

Czujniki smogu i alergenów – PM2,5, PM1, PM10? A może kurzu? 

W zależności od marki, różni producenci oczyszczaczy oferują w swoich urządzeniach różne czujniki cząstek stałych.

• Klarta – czujnik PM2,5 (starsze modele na podczerwień)
• Xiaomi – czujnik PM2,5
• Sharp – czujnik kurzu
• Philips – czujnik PM2,5 (na podczerwień)
• Samsung – czujnik PM1, PM2,5, PM10
• Vestfrost – czujnik PM1, PM2,5, PM10
• Dyson – czujnik PM2,5, PM10

• Coway – czujnik PM2,5
• Electrolux – czujnik PM2,5, PM10

Przeczytaj także: Jaki rodzaj oczyszczacza wybrać? Przedstawiamy zalety i wady każdego z nich

Czujnik PM2,5

Podstawowym, najważniejszym czujnikiem cząstek stałych jest czujnik PM2,5 i to on powinien znaleźć się w każdym liczącym się oczyszczaczu powietrza. Dlaczego? To właśnie cząstki (particulate matter – PM) o średnicy do 2,5 mikrona są najtrudniejsze do wychwycenia przez zdecydowaną większość filtrów, z łatwością dostając się do naszych dróg oddechowych. Nasze obserwacje potwierdzają też, że urządzenia wyposażone w czujnik PM2,5 szybciej reagują na pojawiające się zanieczyszczenia niż np. te z czujnikami kurzu.

Miernik jakości powietrza PM2,5 – jaki czujnik PM2,5 wybrać?

Oprócz posiadanych funkcji i mierzonych frakcji zanieczyszczeń, czujniki smogu różnią się między sobą m.in. precyzją pomiaru. Niestety nie wszyscy producenci dzielą się informacjami o tym publicznie.

Wybór może Ci ułatwić nasz ranking:

Zobacz ranking czujników jakości powietrza

Oprócz ilości mierzonych parametrów, zwróć uwagę również na pojemność akumulatora. Niektóre sensory mogą pracować wiele godzin bez ładowania. Inne należy podłączać do ładowarki co kilkanaście minut. Dodatkowym atutem może być obecność Wi-Fi lub bluetooth.

Czujnik PM1 i PM10

Te dwa czujniki odpowiadają z kolei za wykrywanie cząsteczek stałych odpowiednio o średnicach ok. 1 i 10 mikronów. W zdecydowanej większości przypadków jest to jednak ten sam jeden czujnik cząstek stałych, na podstawie którego oczyszczacz estymuje poziomy PM1, PM2,5 i PM10. A więc praktycznie nie stosuje się żadnych osobnych czujników PM1 czy PM10 (chyba, że stanowią one akurat jedyny czujnik dostępny w danym modelu).

Czujnik kurzu

Sharp jest bodaj najbardziej znaną marką, wykorzystującą czujniki kurzu zamiast normalnych sensorów PM2,5 czy PM1. W praktyce oblicza on zanieczyszczenie na podstawie frakcji większych cząstek. Może być więc mniej czuły na rosnący poziom mikrocząstek PM1 czy PM2,5. Często też odczyty/wskazania PM2,5 Sharpa odbiegają od tych, które znajdziemy w Xiaomi, Klarcie czy zewnętrznych sensorach jakości.

Czujnik alergenów, a może wskaźnik alergenów – czym jest IAI w oczyszczaczach Philips?

Philips od lat stosuje w swoich oczyszczaczach wskaźnik IAI (indoor allergen index). Jest to jednak wskaźnik, którego wskazania bazują wyłącznie na odczytach z sensora PM2.5, więc są w zasadzie bezużyteczne – za każdym razem, gdy będzie w powietrzu zanieczyszczenie dymowe (smog, papieros, smażenie), to oczyszczacze wskażą dużą ich zawartość alergenów.

Ponieważ stężenia alergenów są często dużo mniejsze od pyłów PM2,5, oczyszczacz nie przyśpieszy zaś gdy do pokoju wejdzie kot lub za oknem będzie pylić brzoza. Więcej o tym w recenzji Philips Dual Scan AC3858/50.

Czujnik gazów = czujnik LZO/TVOC. Czy warto?

Oprócz czujników cząstek stałych, wiele oczyszczaczy powietrza, jak np. droższe modele Vestfrost, Philips, Samsung, a także Winixy czy Dysony, wyposażonych jest w czujniki gazów, nazywane też często przez producentów sensorami LZO (lotne związki organiczne) lub VOC/TVOC (z ang.: volatile organic compounds/total volatile organic compounds).

Z naszych dotychczasowych doświadczeń wynika, iż z reguły nie warto dopłacać do czujnika gazów – choć np. wykrywają dym papierosowy, nie radzą sobie tak dobrze z formaldehydem, benzenem czy acetonem. Kilkukrotnie wykonywaliśmy testy czujników LZO, używając w tym celu oparów etanolu (przykłady poniżej).

• Test z wykorzystaniem etanolu – Philips Dual Scan AC3858/50

• Podobny test z oparami etanolu – Samsung AX60R5080WD (materiał video)

W większości przypadków nasz zarzut względem czujników gazu dotyczył braku korelacji między reakcją czujnika i wskazaniami wyświetlacza, a realnym poziomem LZO w powietrzu. Zestawione z osobnymi czujnikami jakości powietrza, np. Kaiterra Laser Egg 2 czy Dienmern DM106A, oczyszczacze z sensorami gazu wykazywały znaczne odchylenia od pokrywających się często odczytów mierników.

Spośród kilku przetestowanych marek, np. Winix, Vestfrost, Sharp, Dyson, Samsung, tak naprawdę jedynie Dyson zrobił na nas pozytywne wrażenie. Pozostałe urządzenia pozostawiły po sobie raczej negatywne lub co najwyżej mieszane odczucia.

Pozostałe czujniki jakości powietrza

Czujnik czadu

Hoover H-Purifier 700 to jeden z nielicznych modeli, który posiada zainstalowany czujnik czadu. Czy jest on potrzebny? Tak. Czy opłaca się za niego dopłacać? Nie, gdyż takie czujniki kosztują kilkanaście, kilkadziesiąt złotych.

Obecny przede wszystkim w oczyszczaczach powietrza z nawilżaczem, ale też chociażby w Klarta Forste 4 czy oczyszczaczach powietrza Xiaomi, mierzy wilgotność względną otoczenia.

Czujnik temperatury

Podobnie jak czujnik wilgotności, obecny jest w coraz większej ilości oczyszczaczy, mierząc poziom temperatury otoczenia, który następnie wyświetlany jest na panelu sterowania lub w aplikacji mobilnej.

Czujnik światła

Instalowany w wielu nowoczesnych oczyszczaczach, dopasowuje prędkość oczyszczania w trybie auto to do poziomu oświetlenia w pomieszczeniu. W niektórych urządzeniach jedynie gasi podświetlenie panelu, w innych, np. Winix Zero czy Winix Zero Pro, zmniejsza również prędkość oczyszczania, nawet gdy poziom PM2,5 jest wysoki, co nie jest pożądanym efektem.

Podsumowanie – jakie czujniki jakości powietrza warto mieć w oczyszczaczu?

Kupując oczyszczacz powietrza, zwróć uwagę czy posiada:

• Czujnik pyłów zawieszonych (PM2,5)

Użytecznym dodatkiem mogą być czujniki:

• Temperatury
• Wilgotności
• LZO (warto poczytać przed zakupem czy naprawdę działa)

FAQ: Rodzaje oczyszczaczy powietrza – najczęstsze pytania