Czy oczyszczacz powietrza usuwa kurz?

Wbrew powszechnej opinii kurz to nie tylko złuszczony naskórek, sierść czy odchody roztoczy, ale dziesiątki różnych substancji działających drażniąco na nasz układ oddechowy i odpornościowy.

W szczególności narażone na niego są dzieci oraz alergicy. Jakie są sposoby na pozbycie się kurzu z mieszkania?

W skrócie

• Dowiedz się, jak kurz może wpływać na zdrowie, zwłaszcza jeśli jesteś alergikiem. Reakcje alergiczne i problemy z układem oddechowym to tylko część jego negatywnego oddziaływania.
• Odkryj skuteczne strategie na pozbycie się kurzu z mieszkania, włączając w to oczyszczacze powietrza i praktyczne porady dot. utrzymywania czystości, które pomogą stworzyć zdrowe i przyjazne środowisko w domu.
• Sprawdź, jakie oczyszczacze powietrza dobrze radzą sobie z kurzem. Na jakie funkcje zwrócić uwagę przy zakupie i jakie modele wybrać?

1. Kurz w domu

Szukając odpowiedzi na powyższe pytanie, trafiamy na definicję Światowej Organizacji Zdrowia (WHO), która określa kurz jako mieszaninę cząstek stałych o średnicy do 100 µm. Na pierwszy rzut oka wygląda to dość enigmatycznie. Czym są bowiem „cząstki stałe o średnicy do 100 µm”?

1.1. Co znajduje się w kurzu?

Skład kurzu może być różny w zależności od rodzaju pomieszczenia, lokalizacji, piętra, na którym położony jest lokal, obecności zwierząt, dzieci, kwiatów, typu stolarki okien, rodzaju mebli i wielu innych czynników. Składa się on przede wszystkim z drobnych odpadów organicznych i nieorganicznych, jak również mikroorganizmów, które żywią się choćby naszymi włosami i sierścią zwierząt.

W zbiorczym badaniu Consumer Product Chemicals in Indoor Dust naukowcy wykazali, że w skład kurzu wchodzić może (w różnym zakresie) nawet 45 substancji chemicznych. Substancje te tworzą m.in. 

• złuszczony naskórek
• włosy
• żywe roztocza
• odchody roztoczy
• bakterie takie jak: Bacillus,  Staphyloccus czy Micrococcus
• grzyby, pleśnie i ich zarodniki
• martwe owady
• jaja i odchody owadów
• pyłki roślin
• resztki kosmetyków, środków czystości, środków chemicznych
• zanieczyszczenia przyniesione z zewnątrz na butach – ziarna piasku, ziemi

1.2. Wpływ kurzu na zdrowie

Wpływ kurzu na zdrowie jest dość indywidualną kwestią. U jednych nie przełoży się w żaden sposób na zdrowie i samopoczucie. U innych zaś wywoła silną reakcję alergiczną, która nieleczona może prowadzić do astmy oskrzelowej.

1.3. Czy kurz może być też pożyteczny?

Tak, jeśli weźmiemy pod uwagę kwestię odporności. Potrzebujemy bowiem kontaktu z mikroorganizmami, aby wzmacniać swój układ odpornościowy.

Wśród alergików znaleźć można spore grono osób, w przypadku których ekspozycja na kurz zadziałała jak naturalna szczepionka, zmniejszając objawy alergii.

2. Alergia na kurz

Reakcja alergiczna jest oczywiście najczęściej występującym schorzeniem w przypadku kurzu. W większości przypadków wywołują ją roztocza kurzu domowego oraz produkty przemiany materii owadów (mogą to być również ich odnóża i martwe ciała).

W kłębkach kurzu ukryta jest też sierść zwierząt, jak również zarodniki grzybów i pleśni (Alternaria, Cladosporium, Aspergillus, Penicillium).

Do najczęstszych objawów alergicznych należą:

• Nieżyt nosa (przewlekły katar, któremu może towarzyszyć kichanie)
• kaszel (zazwyczaj suchy, napadowy)
• duszności
• ucisk w klatce piersiowej
• zmiany skórne
• swędzenie
• zapalenie spojówek
• intensywne łzawienie
• ból głowy i/lub zatok.

Długotrwałe oddychanie zakurzonym powietrzem może prowadzić do przewlekłych chorób układu oddechowego, na czele z astmą oskrzelową. Osłabia również nasz układ odpornościowy, dlatego częściej doświadczamy chorób górnych dróg oddechowych. W ich przypadku prawdziwe podłoże może być trudne do zidentyfikowania.

Alergia na kurz przypomina bowiem w objawach przeziębienie (stan podgorączkowy, kaszel, nieżyt nosa). Często więc są to symptomy na tyle błahe, że przyzwyczajamy się do życia z nimi.

Niepokojem napawają nas dopiero napady kaszlu czy duszności, które często prowadzą do konsultacji alergologicznej, gdzie dowiadujemy się o towarzyszącym nam uczuleniu.

3. Jak wyeliminować kurz z domu?

Szacuje się, że na powierzchni 1 m² żyje około 10 tysięcy roztoczy kurzu domowego. Przy 40-metrowym mieszkaniu, liczba samych cząsteczek roztoczy może więc wynosić ok. 400 tys.

Najbardziej uciążliwe roztocza stają się w sezonie grzewczym, sprzyjającym namnażaniu się tych mikroorganizmów.

3.1. Oczyszczacz powietrza, skuteczny pochłaniacz kurzu

Oczyszczacz powietrza pracuje we Wrocławiu na 10 m² w sypialni u P. Pawła i Moniki. Ze względu na brak automatyzacji, oczyszczacz pracuje na dostosowanym trybie favorite (14-25 m²). Mieszkanie znajduje się w bloku oddalonym od głównej ulicy.

Najskuteczniejszym, obok odkurzaczy, narzędziem do walki z kurzem są oczyszczacze powietrza. Urządzenia te stworzono, by redukować zanieczyszczenia, których nie widać gołym okiem

⚠️Uwaga! Nie rekomendujemy oczyszczacza powietrza jako remedium na kurz. Pomaga, ale nie usuwa całości kurzu z pomieszczenia.⚠️

Oczyszczacze powietrza świetnie sprawdzą się w przypadku smogu, zneutralizują również unoszące się w powietrzu roztocza kurzu domowego, pyłki roślin, elementy naskórka, włosów, sierści i inne elementy tworzące kurz.

Wszystko za sprawą wiatraka, który wymusza zwiększony przepływ powietrza oraz odpowiednich filtrów w urządzeniu. Intensywna cyrkulacja powietrza wznieca drobinki kurzu, które następnie zasysane są do urządzenia, gdzie osiadają na powierzchniach filtrów.

Choć obecnie wyróżniamy wiele rodzajów filtrów (m.in. HEPA, elektrostatyczny, wodny), najskuteczniejszym w walce z drobnymi cząsteczkami jest filtr HEPA.

Filtr HEPA wykonany z gęsto plecionych włókien polimerów – polipropylenu lub politereftalanu etylenu stanowią szczelną blokadę dla cząsteczek o wielkości nawet 0,01 mikrona.

Filtr HEPA sobie więc z zatrzymywaniem cząsteczek o średnicy 70 razy mniejszej od ludzkiego włosa. I radzą sobie z tym naprawdę nieźle, osiągając skuteczność od 95 do 99,995%. Więcej o filtrze HEPA przeczytasz w poradniku „Filtry HEPA w oczyszczaczach powietrza”.

3.2. Jonizacja a usuwanie kurzu?

Wbrew niektórym źródłom polecającym jonizację jako skuteczny sposób na pozbycie się kurzu, niestety sam jonizator nie jest w stanie zneutralizować cząsteczek roztoczy.

Potwierdza to badanie opublikowane w roku 2012 na łamach Asian Pacific Journal of Tropical Biomedicine, gdzie analizowano skuteczność jonizacji w usuwaniu dwóch bardzo popularnych odmian roztoczy (Dermatophagoides pteronyssinus i Dermatophagoides farinae)

W warunkach laboratoryjnych zestawiono ze sobą komercyjny jonizator oraz wspomniane odmiany roztoczy. Neutralizacja roztoczy na zadowalającym poziomie (ok. 80%) nastąpiła dopiero po 24h pracy jonizatora.

W tym miejscu warto podkreślić, że dane te uzyskano poddając jonizacji cząsteczki roztoczy dryfujące swobodnie w powietrzu. W przypadku zaś tych ukrytych w materacach czy zasłonach, skuteczność ta zdecydowanie spada – ok. 10% po 24 godzinach, ok. 65% po 72h.

Wytwarzając pole elektrostatyczne, jonizatory powietrza będą natomiast skutecznie przyciągać do siebie większe cząsteczki kurzu i brudu. Użytkownicy niekiedy skarżą się nawet na brunatne plamy na podłodze czy ścianie, w okolicy oczyszczacza, po dłuższym działaniu jonizatora powietrza.

4. Oczyszczacze powietrza na kurz – polecane urządzenia

Poszukując oczyszczacza powietrza do pomieszczenia, należy pamiętać, że im większa wydajność oczyszczacza powietrza, tym lepiej będzie zbierał kurz.

Dobrą praktyką jest dobieranie oczyszczacza powietrza z zapasem wydajności, nigdy na „styk”. Oczyszczacz będzie pracował wydajnie, ale ciszej.

Przykład: W przypadku Winix Zero deklarowana powierzchnia przez producenta to 99 m². Według nas, oczyszczacz powinien pracować na max. 57 m². Dobierając go do mniejszego pokoju o powierzchni do 40 m², oczyszczacz będzie lepiej zbierał kurz, wywołując duży przepływ powietrza.

Co ciekawe, w przypadku kurzu dobrze sprawdzają się oczyszczacze z czujnikami jakości powietrza na podczerwień, a nie laserowymi. Choć tego typu czujniki gorzej radzą sobie ze smogiem, to naprawdę nieźle wychwytują większe cząsteczki jak właśnie kurz, różnego rodzaju paproszki czy okruszki.

Dlatego też do walki z kurzem możemy polecić np. oczyszczacze powietrza Sharp oraz oczyszczacze powietrza Philips, które wykorzystują właśnie starszą technologię sensorów – podczerwień.

4.1. Oczyszczacz powietrza do sypialni

Jeśli poszukujesz oczyszczacza do standardowej wielkości pokoi – ok. 15-30 m², sprawdź przede wszystkim:

Klarta Forste 4

Cena – 899 zł, świetne tryby auto, jonizacja plazmowa (metraż: ok. 38 m²)

Recenzja Klarta Forste 4

Philips AC1715/10

Cena – 1 299 zł, 300 m3/h cadr (metraż: ok. 38 m²)

Recenzja Philips AC1715/10

Sharp KC-D40EUW

Cena – 1 599 zł, nawilżacz i jonizacja plazmowa (metraż: ok. 25 m²)

Recenzja Sharp KC-D40EUW

Electrolux WA71-305DG

Cena – 1 499 zł, oczyszczacz do powieszenia na ścianie (metraż: ok. 35 m²)

Recenzja Electrolux WA71-305DG

4.2. Oczyszczacz powietrza do salonu

W przypadku dużych otwartych przestrzeni, np. salon z kuchnią czy biuro, polecamy m.in.:

Klarta Stor 2 

Cena – 1 349 zł, świetne tryby auto, jonizacja plazmowa (metraż: ok. 75 m²)

Recenzja Klarta Stor 2

Electrolux PA91-404DG/GY 

Cena – 1 999 zł, jonizacja (metraż: ok. 55 m²)

Recenzja Electrolux PA91-404DG/GY

Sharp KC-D60EUW

Cena – 2 199 zł, nawilżacz powietrza i jonizacja plazmowa (metraż: ok. 49 m²)

Recenzja Sharp KC-D60EUW

Ideal AP40 

Cena – 1 999 zł, jonizacja plazmowa (metraż: ok. 60 m²)

Recenzja Sharp KC-D60EUW

5. Pozostałe sposoby na pozbycie się kurzu z mieszkania

1. Regularne sprzątanie

2-3 razy w tygodniu w przypadku powierzchni łatwo dostępnych oraz minimum 1 na tydzień w zakamarkach i innych miejscach o ograniczonej dostępności. Wybierając odkurzacz, szukajmy urządzeń z wysoką klasą reemisji kurzu.

2. Sprzątanie góra-dół

Odkurzając, pamiętajmy aby najpierw zetrzeć kurz z blatów, szafek i półek. W ten sposób kurz z górnych partii mieszkania stanie się łatwiejszy do neutralizacji przez odkurzacz czy oczyszczacz powietrza.

3. Regularne pranie i zmiana pościeli

Wielu alergików obserwuje nasilenie się objawów wieczorem, gdy kładą się spać lub przy porannej pobudce. Przyczyna może leżeć w uczulających materiałach lub…sporej ilości roztoczy nagromadzonych w pościeli czy prześcieradle. Regularne pranie poszewek i prześcieradeł, co 1-2 tygodnie w temp. 60 st. C. złagodzi objawy alergii w sypialni.

4. Antyalergiczne pokrowce na pościel i materace

Materace są jednym z głównych siedlisk roztoczy w domu. Nic dziwnego, gdyż mogą tam liczyć na spore ilości naskórka łuszczącego się w trakcie naszego snu. Na szczęście na rynku dostępnych jest coraz więcej pokrowców z membraną zapobiegającą przedostawaniu się naskórka i wilgoci do wnętrza.

5. Czyszczenie mebli tapicerowanych, firanek oraz zasłonek

W miarę możliwości starajmy się również pamiętać o praniu zasłon i firanek, przecieraniu żaluzji oraz trzepaniu mebli tapicerowanych. W przypadku kanap czy foteli, warto pokusić się o materiały niepochłaniające kurzu (skóra naturalna lub sztuczna) lub pokrowce, które będziemy mogli wyprać.

6. Ograniczenie ilości wyposażenia domowego

Im mniej sprzętów i akcesoriów w mieszkaniu, tym mniej powierzchni, na których potencjalnie może gromadzić się kurz. Jest to szczególnie ważne w przypadku alergików. Mając w rodzinie takie osoby, ograniczmy ilość mebli do niezbędnego minimum.

Pamiętajmy również, aby nie zostawiać trudno dostępnych szpar (np. pod kanapą lub pomiędzy szafą a sufitem). Polecamy meble na nóżkach, pod które bez problemu wjedzie odkurzacz lub takie, które zrównają się z powierzchnią podłogi czy sufitu.

Minimalizm we wnętrzach to także większa szansa na skuteczną filtrację powietrza przez dobry oczyszczacz powietrza.

7. Odpowiedni sposób ścierania kurzu

Kurzu z elementów wyposażenia najlepiej pozbywać się za pomocą ściereczki z mikrofibry lub ręcznika papierowego. Wolne od kurzu powierzchnie można następnie przetrzeć czystą ściereczką, nasączoną delikatnie środkiem do pielęgnacji.

8. Szczotkowanie zwierząt

Posiadacze kotów lub psów wiedzą doskonale, ile sierści potrafi unosić się w mieszkaniu. Regularne wyczesywanie swoich pupili nieco zredukuje ten problem.

9. Wymiana filtrów w urządzeniach

Odkurzacz, oczyszczacz powietrza, ale również frytkownica czy okap kuchenny. Brudne, zakurzone czy tłuste filtry nie są w stanie należycie spełniać swojej roli.

Zdjęcie od P. Grzegorza mieszkającego w centrum Jastrzębia Zdrój. Oczyszczacz powietrza ma przypisaną automatyzację i pracuje najczęściej w salonie 16 m².

Oczyszczacz powietrza ≠ odkurzacz

W tym miejscu musimy z przykrością zdementować pojawiające się w wielu miejscach informacje, jakoby oczyszczacz powietrza eliminował całkowicie problem kurzu w domu. Tak jak nie zrobi tego w pełni również sam odkurzacz. Jeśli marzymy o stale czystym domu, musimy działać kompleksowo, angażując do walki nasz czas i kilka narzędzi. 

O ile bowiem odkurzacz wciąga do siebie większość pyłów i kurzu, o tyle nie jest w stanie pochłonąć wszystkich zanieczyszczeń (tzw. reemisja kurzu).

Jego skuteczność będzie naturalnie większa przy podłodze i powierzchniach płaskich. A co z cząsteczkami, które unoszą się w powietrzu podczas sprzątania, by następnie opaść z powrotem na podłogę?

Oczyszczacz + odkurzacz + ściereczka = przepis na brak kurzu w mieszkaniu

Wszystkie wzniecone w powietrze cząsteczki bez problemu zneutralizuje oczyszczacz powietrza. Oczywiście nie oznacza to, iż urządzenie wychwytuje jedynie zanieczyszczenia unoszące się w powietrzu.

Dzięki zastosowaniu silnika, napędzającego wiatrak, oczyszczacze są w stanie wygenerować naprawdę spory ruch powietrza, odrywając cząstki, które osiadły na powierzchniach podłóg, ścian czy mebli.

Pamiętajmy jednak, iż największą skuteczność osiągają w przypadku otwartych powierzchni. Do wszelkich wnęk, zaułków, ukrytych półek czy zakamarków pod kanapą polecamy odkurzacz lub szmatkę z mikrofibry.

Oczyszczacz powietrza na kurz – podsumowanie

Oczyszczacz powietrza nie wykreśli sprzątania z listy naszych obowiązków. Może jednak ten proces bardzo ułatwić. Ogranicza bowiem ilość zanieczyszczeń (pyłów zawieszonych, lotnych związków organicznych, pyłków roślin, drobnoustrojów czy kurzu) unoszących się powietrzu, jak i osiadających na powierzchniach.

Oprócz czystych mebli, jedną z największych zalet oczyszczaczy jest przede wszystkim redukcja alergenów i szkodliwych pyłów. Dzięki nim, możemy śmielej otwierać okna zimą, jak i wiosną czy latem, bez obaw o smog oraz pyłki traw i drzew.

Zobacz także: Oczyszczacz czy osuszacz powietrza?

Źródła:

1. polityka.pl
2. ncbi.nlm.nih.gov
3. ncbi.nlm.nih.gov

FAQ – najczęściej zadawane pytania

Oczyszczacz powietrza nie wykreśli sprzątania z listy naszych obowiązków. Może jednak ten proces bardzo ułatwić.