Strona główna » Oczyszczacz powietrza a związki chemiczne: co warto wiedzieć?
Oczyszczacz powietrza a związki chemiczne: co warto wiedzieć?
W powietrzu, którym oddychamy, mogą być obecne różne związki chemiczne. Nie wszystkie stanowią zagrożenie, ale niektóre powodują pogorszenie samopoczucia i sprzyjają rozwojowi wielu chorób. Oczyszczacz powietrza z filtrem węglowym i HEPA bardzo dobrze radzi sobie z usuwaniem niebezpiecznych związków chemicznych, zarówno organicznych, jak i nieorganicznych.
Związki organiczne to wszystkie związki chemiczne, zawierające w składzie węgiel, poza wyjątkami w postaci niektórych najprostszych związków, takich jak tlenek i dwutlenek węgla, cyjanowodór czy dwusiarczek węgla.
Spośród związków organicznych pod względem negatywnego wpływu na zdrowie wyróżniają się przede wszystkim:
lotne związki organiczne,
wielopierścieniowe węglowodory aromatyczne,
dioksyny,
furan.
Wszystkie można skutecznie usuwać przy pomocy dobrego oczyszczacza powietrza. Szukasz odpowiedniego urządzenia? Sprawdź nasz ranking oczyszczaczy powietrza.
Lotne związki organiczne (ang. volatile organic compounds, w skrócie LZO/VOC) to związki organiczne, które charakteryzują się łatwym przechodzeniem w postać pary albo gazu. Do tej grupy zaliczają się między innymi:
Z tymi związkami stykamy się na co dzień, ponieważ stanowią one składniki wielu środków czyszczących, kosmetyków oraz produktów wykorzystywanych do wykańczania wnętrz i produkcji mebli. Znaczna część LZO ma potwierdzone działanie rakotwórcze. Co więcej, związki z tej grupy sprzyjają rozwojowi innych chorób, np. wątroby i nerek.
Dobra wiadomość jest taka, że z usuwaniem lotnych związków organicznych z powietrza bardzo dobrze radzą sobie filtry węglowe, obecne w zdecydowanej większości oczyszczaczy.
Grillowanie – metoda obróbki żywności powodująca wytwarzanie WWA
Wielopierścieniowe węglowodory aromatyczne (WWA) to związki zawierające przynajmniej dwa skondensowane pierścienie aromatyczne bez podstawnika i heteroatomu. Do tej grupy zalicza się m.in.:
benzo(a)piren,
acenaften,
fluoren,
piren,
benzo(a)antracen.
Najlepiej przebadany z tej grupy to benzopiren, obecny na liście związków o potwierdzonym działaniu rakotwórczym. Rozwojowi nowotworów sprzyja także wiele innych WWA. Ponadto związki te mogą wywoływać inne choroby, zaburzają procesy endokrynologiczne i negatywnie wpływają na sprawność umysłową dzieci.
Do źródeł WWA zalicza się procesy spalania paliw kopalnianych, obróbkę termiczną żywności czy pracę pojazdów silnikowych. W czystej postaci związki te mają postać stałą, a nośnikiem WWA w powietrzu są pyły zawieszone, dlatego w usuwaniu ich sprawdza się filtr HEPA.
Dioksyny to pochodne oksantrenu, a ich szkielet ma postać centralnie położonego pierścienia dioksanowego i dwóch połączonych z nim pierścieni benzenowych. Stanowią efekt uboczny spalania olejów napędowych i odpadów zawierających chlor, ale generują je też paleniska domowe.
Do organizmu człowieka dostają się głównie z pokarmem (głównie pochodzenia zwierzęcego), ale około 8% dioksyn wdychamy z powietrza. Związki te negatywnie wpływają na pracę układu krwionośnego, nerwowego i oddechowego.
Dioksyny są obecne w pyle zawieszonym, tak więc ochronę przed nimi zapewnia filtr HEPA.
Furan
Furan to heterocykliczny związek z encyklicznym atomem tlenu. W czystej postaci jest bezbarwną cieczą. Znajduje się na liście związków o potencjalnym działaniu rakotwórczym, w dużej dawce może powodować uszkodzenia wątroby. Głównym źródłem furanu jest obróbka termiczna żywności i to właśnie wraz z nią przyswajamy go najwięcej, ale związek ten obecny jest też w pyle zawieszonym. Ochronę zapewnia zatem filtr HEPA.
Oczyszczacz powietrza a związki nieorganiczne
Związki pozbawione węgla oraz wspomniane wcześniej wyjątki to związki nieorganiczne. Z obecnych w powietrzu szkodliwe są m.in. tlenki azotu i siarki, natomiast zbyt wysokie stężenie tlenku węgla, czyli czadu, stanowi poważne zagrożenie dla życia. To gazy, dlatego usuwanie ich umożliwia filtr węglowy. Jest on skuteczny w walce z gazami nieorganicznymi, chociaż efektywność jest trochę niższa niż w przypadku gazów organicznych. Z tego powodu producenci czasem dodają do węgla aktywnego np. żel krzemionkowy lub zeolit, który wspomaga proces oczyszczania powietrza z gazów nieorganicznych.
Tlenki azotu
Pojazdy silnikowe – jedno z głównych źródeł tlenków azoty
Najpopularniejsze tlenki azotu (NOX) to tlenek azotu (NO) i dwutlenek azotu (NO2). Za ich obecność w powietrzu w znacznym stopniu odpowiadają pojazdy silnikowe. Długotrwała ekspozycja na nie może skutkować m.in. rozwojem astmy, chorób układu sercowo-naczyniowego i nowotworów. Krótka ekspozycja bywa przyczyną podrażnień spojówek oczu i dróg oddechowych oraz duszności.
Potwierdzeniem skuteczności filtrów węglowych w usuwaniu tlenków azotu są badania przeprowadzone w kabinach pojazdów. Po wdrożeniu filtrów z węglem aktywnym poziom NO2 w samochodach uległ obniżeniu o 87,4%.[1]
Tlenek węgla
Tlenek węgla, czyli czad, to wyjątkowo niebezpieczny związek chemiczny, ponieważ wysokie stężenia mogą doprowadzić do zgonu człowieka w ciągu zaledwie kilku minut. Oczyszczacz powietrza z filtrem węglowym może obniżyć jego poziom, co potwierdzają to badania przeprowadzone w 2018 r. w Indonezji. Do testu wykorzystano dwa filtry o różnej gęstości siatki – 20 i 30 mesh. Wyższą skuteczność wykazał ten drugi, który zredukował poziom czadu o 77,95%.[2]
Węgiel aktywny wykazuje skuteczność w usuwaniu dwutlenku siarki, który powstaje na skutek spalania paliw zawierających siarkę. SO2 może powodować trudności z oddychaniem, podrażnienia błon śluzowych dróg oddechowych, a przy dłużej ekspozycji stany zapalne i uszkodzenia układu oddechowego.
Polecane oczyszczacze powietrza na związki chemiczne
1. Vestfrost VP-A1Z40W
Vestfrost VP-A1Z40WH dobrze wykrywa, sygnalizuje i usuwa zanieczyszczenia gazowe. Posiada czujnik do LZO, dlatego jest dobrym rozwiązaniem dla osób, które otaczają się chemikaliami. Sprawdzi się np. w salonach kosmetycznych. Ma 3 filtry (filtr wstępny, filtr HEPA H13 oraz węglowy). Oczyszczacz jest także wyposażony w jonizację.
Cena: 899 zł Metraż: 43 m² Maks. CADR lub przepływ powietrza: 350 m³/h
Klarta Forste 4 to numer jeden w naszym rankingu. Idealnie sprawdzi się w małych i średnich pomieszczeniach. Ma 3 filtry (filtr wstępny, filtr HEPA H13 oraz węglowy). Filtr węglowy sprawnie usuwa brzydkie zapachy, także gazowe związki chemiczne, natomiast filtr HEPA wraz z pyłem zatrzymuje m.in. WWA. Oczyszczacz posiada jonizację, która pomaga oczyszczać powietrze. Ponadto ma znakomity system trzech trybów automatycznych.
Cena: 899 zł Metraż: 37 m² Maks. CADR lub przepływ powietrza: 300 m³/h
Vasileios N. Matthaios et all., NO2 levels inside vehicle cabins with pollen and activated carbon filters: A real world targeted intervention to estimate NO2 exposure reduction potential, https://www.sciencedirect.com/science/article/pii/S0048969722074976
Elanda Fikri, Aprilia Veronica, Effectiveness of Carbon Monoxide Concentration Reduction on Active Carbon Contact System in Burning Polystyrene Foam, https://www.researchgate.net/publication/326137236_Effectiveness_of_Carbon_Monoxide_Concentration_Reduction_on_Active_Carbon_Contact_System_in_Burning_Polystyrene_Foam
FAQ, czyli najczęstsze pytania o oczyszczacz powietrza i związki organiczne
Jakie związki chemiczne usuwa oczyszczacz powietrza?
Oczyszczacz powietrza usuwa lotne związki organiczne, wielopierścieniowe węglowodory aromatyczne, dioksyn, furan, tlenki azotu i siarki oraz dwutlenek węgla.
Czy oczyszczacz powietrza usuwa dwutlenek węgla?
Tak, oczyszczacz powietrza z filtrem węglowym redukuje ilość dwutlenku węgla.
Testuję i recenzuję oczyszczacze oraz nawilżacze powietrza. Ponadto analizuję zagadnienia związane z jakością powietrza i jej wpływem na zdrowie, co pozwala mi tworzyć artykuły poradnikowe, w których doradzam czytelnikom, jak dbać o powietrze, a więc także i o siebie oraz swoich bliskich.