Oczyszczacz powietrza a związki chemiczne: co warto wiedzieć?

Katarzyna Wnuk

Katarzyna Wnuk

5 minut czytania

W powietrzu, którym oddychamy, mogą być obecne różne związki chemiczne. Nie wszystkie stanowią zagrożenie, ale niektóre powodują pogorszenie samopoczucia i sprzyjają rozwojowi wielu chorób. Oczyszczacz powietrza z filtrem węglowym i HEPA bardzo dobrze radzi sobie z usuwaniem niebezpiecznych związków chemicznych, zarówno organicznych, jak i nieorganicznych.

Oczyszczacz powietrza a związki organiczne

Związki organiczne to wszystkie związki chemiczne, zawierające w składzie węgiel, poza wyjątkami w postaci niektórych najprostszych związków, takich jak tlenek i dwutlenek węgla, cyjanowodór czy dwusiarczek węgla.

Spośród związków organicznych pod względem negatywnego wpływu na zdrowie wyróżniają się przede wszystkim:

  • lotne związki organiczne,
  • wielopierścieniowe węglowodory aromatyczne,
  • dioksyny,
  • furan.

Lotne związki organiczne

Lotne związki organiczne (ang. volatile organic compounds, w skrócie LZO/VOC) to związki organiczne, które charakteryzują się łatwym przechodzeniem w postać pary albo gazu. Do tej grupy zaliczają się między innymi:

Grafika - lotne związki organiczne

Z tymi związkami stykamy się na co dzień, ponieważ stanowią one składniki wielu środków czyszczących, kosmetyków oraz produktów wykorzystywanych do wykańczania wnętrz i produkcji mebli. Znaczna część LZO ma potwierdzone działanie rakotwórcze. Co więcej, związki z tej grupy sprzyjają rozwojowi innych chorób, np. wątroby i nerek.

Dobra wiadomość jest taka, że z usuwaniem lotnych związków organicznych z powietrza bardzo dobrze radzą sobie filtry węglowe, obecne w zdecydowanej większości oczyszczaczy.

Zobacz więcej: Lotne związki organiczne (LZO, VOC, TVOC). Dlaczego są uznawane za szkodliwe?

Wielopierścieniowe węglowodory aromatyczne

Wielopierścieniowe węglowodory aromatyczne (WWA) to związki zawierające przynajmniej dwa skondensowane pierścienie aromatyczne bez podstawnika i heteroatomu. Do tej grupy zalicza się m.in.:

  • benzo(a)piren,
  • acenaften,
  • fluoren,
  • piren,
  • benzo(a)antracen.

Najlepiej przebadany z tej grupy to benzopiren, obecny na liście związków o potwierdzonym działaniu rakotwórczym. Rozwojowi nowotworów sprzyja także wiele innych WWA. Ponadto związki te mogą wywoływać inne choroby, zaburzają procesy endokrynologiczne i negatywnie wpływają na sprawność umysłową dzieci.

Do źródeł WWA zalicza się procesy spalania paliw kopalnianych, obróbkę termiczną żywności czy pracę pojazdów silnikowych. W czystej postaci związki te mają postać stałą, a nośnikiem WWA w powietrzu są pyły zawieszone, dlatego w usuwaniu ich sprawdza się filtr HEPA.

Zobacz więcej: Węglowodory aromatyczne (WWA) – trujący składnik smogu

Dioksyny

Dioksyny to pochodne oksantrenu, a ich szkielet ma postać centralnie położonego pierścienia dioksanowego i dwóch połączonych z nim pierścieni benzenowych. Stanowią efekt uboczny spalania olejów napędowych i odpadów zawierających chlor, ale generują je też paleniska domowe.

Do organizmu człowieka dostają się głównie z pokarmem (głównie pochodzenia zwierzęcego), ale około 8% dioksyn wdychamy z powietrza. Związki te negatywnie wpływają na pracę układu krwionośnego, nerwowego i oddechowego.

Dioksyny są obecne w pyle zawieszonym, tak więc ochronę przed nimi zapewnia filtr HEPA.

Furan

Furan to heterocykliczny związek z encyklicznym atomem tlenu. W czystej postaci jest bezbarwną cieczą. Znajduje się na liście związków o potencjalnym działaniu rakotwórczym, w dużej dawce może powodować uszkodzenia wątroby. Głównym źródłem furanu jest obróbka termiczna żywności i to właśnie wraz z nią przyswajamy go najwięcej, ale związek ten obecny jest też w pyle zawieszonym. Ochronę zapewnia zatem filtr HEPA.

Oczyszczacz powietrza a związki nieorganiczne

Związki pozbawione węgla oraz wspomniane wcześniej wyjątki to związki nieorganiczne. Z obecnych w powietrzu szkodliwe są m.in. tlenki azotu i siarki, natomiast zbyt wysokie stężenie tlenku węgla, czyli czadu, stanowi poważne zagrożenie dla życia. To gazy, dlatego usuwanie ich umożliwia filtr węglowy. Jest on skuteczny w walce z gazami nieorganicznymi, chociaż efektywność jest trochę niższa niż w przypadku gazów organicznych. Z tego powodu producenci czasem dodają do węgla aktywnego np. żel krzemionkowy lub zeolit, który wspomaga proces oczyszczania powietrza z gazów nieorganicznych.

Tlenki azotu

Pojazdy na drodze wydzielające spaliny

Najpopularniejsze tlenki azotu (NOX) to tlenek azotu (NO) i dwutlenek azotu (NO2). Za ich obecność w powietrzu w znacznym stopniu odpowiadają pojazdy silnikowe. Długotrwała ekspozycja na nie może skutkować m.in. rozwojem astmy, chorób układu sercowo-naczyniowego i nowotworów. Krótka ekspozycja bywa przyczyną podrażnień spojówek oczu i dróg oddechowych oraz duszności.

Potwierdzeniem skuteczności filtrów węglowych w usuwaniu tlenków azotu są badania przeprowadzone w kabinach pojazdów. Po wdrożeniu filtrów z węglem aktywnym poziom NO2 w samochodach uległ obniżeniu o 87,4%.[1]

Tlenek węgla

Tlenek węgla, czyli czad, to wyjątkowo niebezpieczny związek chemiczny, ponieważ wysokie stężenia mogą doprowadzić do zgonu człowieka w ciągu zaledwie kilku minut. Oczyszczacz powietrza z filtrem węglowym może obniżyć jego poziom, co potwierdzają to badania przeprowadzone w 2018 r. w Indonezji. Do testu wykorzystano dwa filtry o różnej gęstości siatki – 20 i 30 mesh. Wyższą skuteczność wykazał ten drugi, który zredukował poziom czadu o 77,95%.[2]

Zobacz więcej: Oczyszczacz powietrza a czad

Dwutlenek siarki

Węgiel aktywny wykazuje skuteczność w usuwaniu dwutlenku siarki, który powstaje na skutek spalania paliw zawierających siarkę. SO2 może powodować trudności z oddychaniem, podrażnienia błon śluzowych dróg oddechowych, a przy dłużej ekspozycji stany zapalne i uszkodzenia układu oddechowego.

Polecane oczyszczacze powietrza na związki chemiczne

1. Vestfrost VP-A1Z40W

Vestfrost VP-A1Z40WH widziany z przodu

Vestfrost VP-A1Z40WH dobrze wykrywa, sygnalizuje i usuwa zanieczyszczenia gazowe. Posiada czujnik do LZO, dlatego jest dobrym rozwiązaniem dla osób, które otaczają się chemikaliami. Sprawdzi się np. w salonach kosmetycznych. Ma 3 filtry (filtr wstępny, filtr HEPA H13 oraz węglowy). Oczyszczacz jest także wyposażony w jonizację.

Cena: 1499 zł
Metraż: 43 m²
Maks. CADR lub przepływ powietrza: 350 m³/h

2. Klarta Forste 4

Oczyszczacz-Klarta-Forste-4-Silver

Klarta Forste 4 to numer jeden w naszym rankingu. Idealnie sprawdzi się w małych i średnich pomieszczeniach. Ma 3 filtry (filtr wstępny, filtr HEPA H13 oraz węglowy). Filtr węglowy sprawnie usuwa brzydkie zapachy, także gazowe związki chemiczne, natomiast filtr HEPA wraz z pyłem zatrzymuje m.in. WWA. Oczyszczacz posiada jonizację, która pomaga oczyszczać powietrze. Ponadto ma znakomity system trzech trybów automatycznych.

Cena: 859 zł
Metraż: 37 m²
Maks. CADR lub przepływ powietrza: 300 m³/h

Źródła

  1. Vasileios N. Matthaios et all., NO2 levels inside vehicle cabins with pollen and activated carbon filters: A real world targeted intervention to estimate NO2 exposure reduction potential, https://www.sciencedirect.com/science/article/pii/S0048969722074976
  2. Elanda Fikri, Aprilia Veronica, Effectiveness of Carbon Monoxide Concentration Reduction on Active Carbon Contact System in Burning Polystyrene Foam, https://www.researchgate.net/publication/326137236_Effectiveness_of
    _Carbon_Monoxide_Concentration_Reduction_on_Active_Carbon
    _Contact_System_in_Burning_Polystyrene_Foam

FAQ, czyli najczęstsze pytania o oczyszczacz powietrza i związki organiczne

Oczyszczacz powietrza usuwa lotne związki organiczne, wielopierścieniowe węglowodory aromatyczne, dioksyn, furan, tlenki azotu i siarki oraz dwutlenek węgla.

Tak, oczyszczacz powietrza z filtrem węglowym redukuje ilość dwutlenku węgla.

Jak oceniasz recenzję?

Aby wystawić ocenę kliknij w gwiazdki

Średnia ocena 4 / 5. Ilość ocen: 5

Brak ocen. Oceń recenzję jako pierwszy!

3 komentarzy

  • Dlaczego polecacie Klarta Forste skoro nie posiada czujnika? Powietrze najpierw musi przejść przez ten filtr, a jak ma przejść jeżeli brakuje czujnika który zwiększy prędkość wentylatora? Bez sensu.
    • Mylisz pojęcia "związki chemiczne" i "lotne związki organiczne". Artykuł dotyczy tych pierwszych. Lotne związki organiczne to tylko jeden z kilku rodzajów związków chemicznych obecnych w powietrzu, co jest wyraźnie napisane w artykule. Nie ma oczyszczaczy z czujnikami wykrywającymi wszystkie związki chemiczne, czyli pod tym względem żaden nie jest idealny. Nie oznacza to, że oczyszczacze są nieskuteczne na związki chemiczne. Nawet przy braku przejścia na wyższą prędkość ewentualne związki chemiczne są usuwane, tylko trwa to dłużej. O lotnych związkach organicznych mamy oddzielny artykuł: https://ranking-oczyszczaczy.pl/poradnik-czystego-powietrza/lotne-zwiazki-organiczne/
    • Cześć! Działanie oczyszczaczy właśnie na tym polega - powietrze najpierw przechodzi przez filtry i w ten sposób jest oczyszczane. Czujnik ma inną rolę, bo reguluje pracę oczyszczacza (szybciej - wolniej) i jeśli oczyszczacz ma wyświetlacz to pokazuje ile jest obecnie zanieczyszczeń. Klarta Forste czy inny oczyszczacz będzie skutecznie działał dzięki filtrom.

Dodaj komentarz

Twój adres e-mail nie zostanie opublikowany. Wymagane pola są oznaczone *

Oczyszczanie powietrza w domu

2 grudnia 2024 · 4 minuty czytania

Efekt Coandy – na czym polega i gdzie jest wykorzystywany?

Efekt Coandy zjawisko fizyczne nazwane na część rumuńskiego konstruktora Henri Coandy. Pozwala ono manipulować kierunkiem przepływu powietrza lub płynu. Znajdziesz je m.in. w klimatyzatorach, oczyszczaczach, ale także np. suszarkach do włosów. Jak działa efekt Coandy? Skąd taka nazwa? I jak wpływa na działanie oczyszczaczy powietrza czy klimatyzatorów?

28 listopada 2024 · 6 minut czytania

Alergeny wziewne – kompendium wiedzy dla alergików

Pyłki roślinne, zarodni pleśni, roztocza kurzu i zwierzęce alergeny wziewne to problem dotykający prawie połowy z nas. Warto zatem znać o nich kilka faktów.

27 listopada 2024 · 2 minuty czytania

Co pyli na żółto? To te rośliny wytwarzają żółty pyłek

Pytanie o to, co pyli na żółto, pojawia się głównie w maju i czerwcu. To właśnie w tym czasie na …

27 listopada 2024 · 7 minut czytania

Domowy pochłaniacz zapachów – jak pozbyć się nieprzyjemnej woni z wnętrza?

Pierwszym krokiem w pozbyciu się nieprzyjemnych zapachów jest regularne sprzątanie, wietrzenie pomieszczeń i udrożnienie wentylacji. Sprawdź co zrobić, żeby pozbyć się woni z wnętrza.

25 listopada 2024 · 12 minut czytania

Top 13 Roślin Pochłaniających Wilgoć – Naturalne Osuszacze do Twojego Domu?

Czy rośliny pochłaniające wilgoć stanowią faktycznie naturalny i ekologiczny sposób na poprawę mikroklimatu w naszych domach/ Z jednej strony nierzadko oczyszczają one powietrze z toksyn i zanieczyszczeń, potrafią absorbować też dużo wody z otoczenia. Z drugiej, aby rozkwitały potrzebują podlewania czy zraszania. Co jest bardziej skutecnze? Rośliny czy osuszacze powietrza?