Porady

Wielu użytkowników szukających nawilżaczy powietrza obawia się, jak mogą one wpłynąć na zachowanie i samopoczucie zwierząt domowych. Na rynku wyróżniamy nawilżacze ewaporacyjne, ultradźwiękowe oraz parowe. Żaden z nich nie jest szkodliwy dla pupili, choć niektóre mogą faktycznie irytować. Które nawilżacz jest zatem najbardziej przyjazny zwierzętom?

1. Czy nawilżacze powietrza mogą być szkodliwe dla zwierząt?
1.1. Co w nawilżaczach może drażnić zwierzęta?
2. Bezpieczny nawilżacz powietrza dla zwierząt – ewaporacyjny, ultradźwiękowy, a może parowy?
2.1. Nawilżacz ewaporacyjny – najbardziej higieniczny i bezpieczny w codziennej eksploatacji
3. Jak prawidłowo (bezpiecznie) dla zwierząt i domowników eksploatować nawilżacze powietrza?
4. Korzyści dla zwierząt wynikające z używania nawilżaczy

Czy nawilżacze powietrza mogą być szkodliwe dla zwierząt?

TAK i NIE. Nawilżacze powietrza sprzedawane w Polsce, jak i wielu innych krajach świata, to wielokrotnie przetestowane, certyfikowane urządzenia, dopuszczone do użytku dla dzieci powyżej 3 roku życia. Dlatego też nie stanowią one żadnego zagrożenia dla zdrowia i życia ludzi oraz zwierząt.

Oczywiście, by rzeczywiście nawilżacze były przyjazne zwierzętom, należy pamiętać o kilku ważnych elementach bezpiecznej eksploatacji na co dzień, np. uważać na gorącą parę wodną wydobywającą się z nawilżaczy parowych lub pamiętać o regularnej wymianie wody i czyszczeniu zbiornika w przypadku nawilżaczy ewaporacyjnych. Najbardziej wymagające mogą być w codziennej eksploatacji nawilżacze ultradźwiękowe, które faktycznie dla niektórych zwierząt okazują się być drażniące.

Co w nawilżaczach może drażnić zwierzęta?

badania naukowe, które oficjalnie potwierdziłyby te doniesienia. Z drugiej strony obserwując polskie i zagraniczne fora właścicieli kotów i psów, można zauważyć, iż jest to często poruszany wątek. Niektóre pupile reagują na drgania fal zaciekawieniem, inne niepokojem i chęcią opuszczenia pomieszczenia, jeszcze inne nie zwracają wcale uwagi.

Pył wydobywający się z nawilżaczy ultradźwiękowych zawiera związki mineralne, które w kontakcie ze skórą lub oczami zwierząt działają podrażniająco.
Dodatkowo warto też uważać na olejki eteryczne. O ile dla większości ludzi będą one niosły przyjemne ukojenie, o tyle u zwierząt mogą skończyć się podrażnieniem układu pokarmowego. Szczególnie jest to widoczne u kotów, które w swojej wątrobie nie posiadają jednego z enzymów, przydatnego przy trawieniu leków, jak i koncentratów zawartych w olejkach eterycznych.
Co więcej, ASPCA (Amerykańskie Towarzystwo Zapobiegania Okrucieństwu Wobec Zwierząt) wskazuje krople olejków opadające na kocie futro, jako jedno z potencjalnie najbardziej trujących zagrożeń.

Bezpieczny nawilżacz powietrza dla zwierząt – ewaporacyjny, ultradźwiękowy, a może parowy?

Najbezpieczniejszym wyborem z punktu widzenia codziennej eksploatacji wydaje się być nawilżacz ewaporacyjny. Nie oznacza to jednak, że nawilżacze parowe lub ultradźwiękowe mogą być niebezpieczne lub szkodliwe dla naszych pupili. Ich eksploatacja wiąże się po prostu z większą ilością potencjalnych zagrożeń, których musimy być świadomi.

• Nawilżacz parowy – prosta i tania w zakupie, sprawdzona konstrukcja. Minusem są duże koszty eksploatacji związane z poborem prądu do podgrzania wody oraz ryzyko poparzeń.
• Nawilżacz ultradźwiękowy – wykorzystana w nim technologia ultradźwięków rozbija za pomocą fal cząsteczki wody, uwalniając wszystkie związki mineralne i chemikalia zawarte w wodzie. W konsekwencji do otoczenia wydostaje się biały pył, który tworzy osad na meblach i innych powierzchniach, ale może również być drażniący dla oczu. Dlatego też zalecamy korzystanie z wody demineralizowanej, co jednak znacząco zwiększa koszty eksploatacji.

Nie należy się natomiast bać samych ultradźwięków. W najgorszym wypadku odstraszą one zwierzęta, które niechętnie będą przebywały w otoczeniu urządzenia. Potwierdzają to m.in. badania ultradźwiękowych odstraszaczy ogrodowych, z których wynika, że niespełna 35% kotów reagowało na emitowane przez nie częstotliwości. Ultradźwięki nie będą też słyszalne przez kota, gdy odległość od urządzenia przekroczy 10 metrów.

Nawilżacz ewaporacyjny – najbardziej higieniczny i bezpieczny w codziennej eksploatacji

Ewaporacyjne nawilżacze wykorzystują naturalną metodę parowania na chłodno (ewaporacja). Są to proste w konstrukcji urządzenia składające się z: zanurzonego w wodzie filtra oraz wentylatora, generującego strumień powietrza, który przechodzi przez wilgotną matę (filtr). 

Co ważne, w przypadku nawilżania ewaporacyjnego, możemy śmiało korzystać ze zwykłej wody kranowej, gdyż wszelkie zanieczyszczenia pozostają uwięzione na filtrze. Nie występuje również żadne ryzyko poparzeń, gdyż emitowana, niewidoczna gołym okiem mgiełka jest przyjemnie chłodna.

Ewaporacyjne nawilżacze powietrza nie są też jednak pozbawione wad. Aby służyły długo i bezproblemowo, należy o nie właściwie dbać. Do najważniejszych zasad prawidłowej eksploatacji należą regularna wymiana wody i mycie zbiornika oraz odkamienianie filtra.

Jak prawidłowo (bezpiecznie) dla zwierząt i domowników eksploatować nawilżacze powietrza?

• Regularna wymiana wody 

Niezależnie od wybranego typu nawilżacza, najważniejszą rzeczą jest regularna wymiana wody. Przy częstej, codziennej eksploatacji, resztkę wody należy wylewać również codziennie lub za każdym razem, kiedy planujemy dolanie nowej. 

• Mycie i płukanie zbiornika

Warto też przy tej okazji przepłukać zbiornik. Co 2-3 napełnienia zbiornika, należy przemyć go najpierw ciepłą wodą z delikatnym detergentem (np. płyn do mycia naczyń, a następnie obficie spłukać).

• Odkamienianie filtra (nawilżacze ewaporacyjne)

W przypadku nawilżaczy ewaporacyjnych często dochodzi jeszcze  kwestia odkamieniania filtra.  Zanurzony w wodzie, jest on podatny na powstawanie wapiennego osadu. Raz na 2 tygodnie warto wstawić filtr do 30-minutowej kąpieli w roztworze wody i kwasku cytrynowego. Niektóre modele, np. Klarta Humea WiFi czy nawilżacze powietrza Philips dopuszczają obracanie filtra. Dzięki temu kamień gromadzący się w trakcie odparowywania wody w jego górnej strukturze jest rozpuszczany w wodzie, w której znajdzie się po obróceniu. Pozbędziesz się go z układu, wylewając resztkę wody przed nalaniem świeżej.

Nieodkamieniony filtr nie tylko wydziela charakterystyczny, nieprzyjemny zapach, ale może też podrażniać drogi oddechowe. Wyjątek stanowi tu nawilżacz Xiaomi Smartmi Evaporative Humidifier 2, który w ogóle pozbawiony jest filtrów (zastąpione obracanymi tarczami).

• Odpowiednie ustawienie nawilżacza 

Niezależnie od typu nawilżacza, największym zagrożeniem przy zwierzętach, jak i małych dzieciach, jest ryzyko przewrócenia przez nie sprzętu. Choć ryzyka tego nie da się całkowicie wyeliminować, warto pamiętać, by nie stawiać urządzenia na półkach, blisko krawędzi czy na jakichkolwiek nierównych powierzchniach. Możemy też spróbować znaleźć miejsce w mieszkanie, które znajduje się nieco na uboczu, np. pomiędzy innymi meblami lub sprzętami, tak by nie stało na drodze, którą często pokonujemy.

Korzyści dla zwierząt wynikające z używania nawilżaczy

Zwierzęta przebywające w nawilżanych pomieszczeniach, mogą czerpać z nawilżenia takie same korzyści, jak ich właściciele. Nawilżacze powietrza sprzyjają:

• Lepszej kondycji układu oddechowego, jak również łagodniejszemu przebiegowi infekcji, np. zatkany nos, gromadząca się wydzielina
• Łagodzenie przebiegu astmy – Szacuje się, że w Stanach Zjednoczonych ok. 1% kotów domowych cierpi z powodu astmy
• Przeciwdziałanie suchej, piekącej skórze i podrażnieniom oczu

Źródła:

1. Blog Neaterpets.com. Are Humidifiers Safe to Use Around Pets? https://neaterpets.com/blogs/news/are-humidifiers-safe-for-pets. Dostęp: 21.07.2022.
2. Blog Vetinfo.com. How Effective Are Ultrasonic Cat Repellent Devices? https://www.vetinfo.com/how-effective-are-ultrasonic-cat-repellent-devices.html#b. Dostęp: 21.07.2022. 
3. Strona internetowa weterynarz-behawiorysta.pl. Czy ultradźwiękowy nawilżacz powietrza może zaszkodzić psu? Słuch psów, 2017, https://weterynarz-behawiorysta.pl/sluch-psow/. Dostęp: 22.07.2022
4. Forinash, Kyle, Wolfgang Christian. Sound: An Interactive Book. 2012. Dostęp: 22.07.2022 https://phys.libretexts.org/Bookshelves/Waves_and_Acoustics/Book%3A_Sound_-_An_Interactive_eBook_(Forinash_and_Christian)/09%3A_The_Ear_and_Perception/9.02%3A_Beats/9.2.04%3A_Animal_Hearing

Zobacz ranking oczyszczaczy powietrza >> 

Z badań amerykańskiej Agencji Ochrony Środowiska wynika, że pracodawcy, którzy zadbali o jakość powietrza w swoich miejscach pracy, zauważyli o 11% wyższą wydajność pracowników. Marka Sharp w swoich badaniach mówi o nawet 20% wzroście wydajności. Jak jest naprawdę? Dlaczego oczyszczacze powietrza powinny na stałe zagościć w biurach i miejscach pracy? Jakie oczyszczacze do biura warto wybrać? 

Jak wybrać oczyszczacz powietrza do biura?

1. Dopasuj wydajność oczyszczania do powierzchni pomieszczeń biurowych
2. Zwróć uwagę na tryb automatyczny – czy jest i jak działa
3. Sprawdź posiadane filtry i czujniki jakości powietrza
4. Zwróć uwagę na dodatkowe funkcje, np. nawilżanie czy jonizacja powietrza
5. Znajdź najbardziej atrakcyjny cenowo oczyszczacz i ciesz się czystym powietrzem w biurze 😊

Najważniejszym kryterium wyboru oczyszczacza do biura, powinna być wydajność oczyszczania. Dostosowana do posiadanej powierzchni biurowej, przełoży się na realną efektywność oczyszczania.

Kolejnym ważnym czynnikiem jest tryb automatyczny – to on sprawia, że oczyszczacz potrafi sam dopasować intensywność oczyszczania do aktualnej jakości powietrza, pracując szybciej, gdy ulega ona pogorszeniu, jak również wolniej i ciszej, gdy stężenie zanieczyszczeń jest niższe. Dobrze skonfigurowany tryb automatyczny to spokojna głowa użytkowników.

Warto też zwrócić uwagę na posiadane czujniki jakości powietrza. Sensor pyłów PM2,5 to podstawa, która powinna znaleźć się w każdym jakościowym oczyszczaczu powietrza. To właśnie ta frakcja zanieczyszczeń jest uważana za najgroźniejszą, wnikając głęboko w układ oddechowy. Opcjonalnie, urządzenie może być wyposażone również np. w czujnik gazów (LZO/VOC) lub czujnik CO₂ (zaskakująco rzadko występujący w popularnych sprzętach). Dobrze jest też sprawdzić, jakie filtry urządzenie wykorzystuje. Najbardziej sprawdzonym, uznanym zestawem jest komplet filtrów: HEPA, węglowy oraz wstępny.

Nawilżacz powietrza pozwoli utrzymać optymalną wilgotność powietrza w pomieszczeniu – 40-60%. Jonizator powietrza pomaga natomiast szybciej pozbyć się zanieczyszczeń pyłowych, jak i nieprzyjemnych zapachów i szkodliwych gazów.

Jakie oczyszczacze powietrza do biura? Polecane modele

Ranking oczyszczaczy powietrza do biura – top 5 propozycji

1. Najbardziej opłacalny wybór do biur i dużych powierzchni – Klarta Stor 2 (promocyjna cena od 1299 zł)

Ze względu na świetną relację ceny do wydajności oczyszczania, Klarta Stor 2 to propozycja w sam raz do dużych powierzchni typu open space. CADR na poziomie 600 m³/h pozwala stosować oczyszczacz Klarty w pomieszczeniach do 75 m². Najważniejszą zaletą jest jednak obecność 3 trybów auto: Auto Turbo, Auto Normal i Auto Sleep, z których każdy naprawdę restrykcyjnie ocenia jakość powietrza, dzięki czemu użytkownicy nie muszą zaprzątać sobie głowy obsługą urządzenia.

Co istotne, dzięki rozbudowanej aplikacji mobilnej  i harmonogramowi pracy, użytkownicy mogą zaprogramować pracę oczyszczacza, tak by ten nie rozpraszał ich w codziennych obowiązkach.

Dodatkowymi zaletami Klarty Stor 2 jest niska cena filtrów wymiennych oraz obecność wydajnego jonizatora plazmowego ION PlasmaAir, generującego nawet 75 mln jonów. Minusami może być brak cyfrowego wyświetlacza (dokładne wartości PM2,5 dostępne są w aplikacji mobilnej) oraz nieco dość głośna praca w trybie turbo.

2. Najtańszy, ale nie bez wad – Xiaomi Air Purifier Pro H (od 899 zł)

Xiaomi Air Purifier Pro H to kolejny oczyszczacz, który wyróżnia się świetną relacją ceny do wydajności. Podobnie jak Klarta Stor 2, urządzenie to może być stosowane w pomieszczeniach do 75 m². Dodatkowym atutem jest imponującej wielkości filtr HEPA, którego powierzchnia to aż 3,5 m². Dlaczego zatem Xiaomi naszym zdaniem jest propozycją nr 2? 

Największym mankamentem jest tryb automatyczny. System oceny jakości powietrza przez Xiaomi diametralnie różni się od Klarty. Dlatego też koniecznym jest stworzenie własnych reguł pracy, które pomogą nieco obejść ten problem. W trybie automatycznym jednak, urządzenie będzie dopuszczało wysokie stężenia PM2,5 czy PM10 w pomieszczeniach. Dodatkowym minusem jest brak jonizacji powietrza, choćby ostrzowej.

3. Cichy i elegancki – Electrolux PA91-604DG/GY (od 1999 zł)

Głównym walorem oczyszczaczy powietrza Electrolux Pure A9 (PA91-404 i PA91-604DG/GY) jest ich cicha i energooszczędna praca. W szczególności polecamy większy model – PA91-604DG/GY, który wyróżnia się wydajnością oczyszczania 620 m³/h. Dzięki temu może być stosowany na otwartych powierzchniach do 77,5 m².

Urządzenie posiada też dedykowaną aplikację mobilną, jednak oprócz podstawowego sterowania, nie posiada ona zbyt wielu opcji. Minus również za wysoki koszt filtrów wymiennych, których cena sięga 399 zł. Filtry te powinniśmy natomiast wymieniać co rok.

4. Oczyszczacz powietrza z wydajnym nawilżaczem – Sharp KC-D60EUW (od 2299 zł)

Sharp KC-D60EUW to przedstawiciel jednych z najbardziej popularnych oczyszczaczy powietrza z nawilżaczem – serii KC-D marki Sharp. Seria ta zawdzięcza swoją popularność między innymi zbalansowaniu oferowanych parametrów i dobrej relacji ceny do wydajności oczyszczania i nawilżania.

Choć cena prawie 2300 zł może wydawać się zaporowa dla wielu osób, wśród urządzeń 2w1 nie ma na razie zbyt wielu konkurencyjnych propozycji. Na plus renomowana jonizacja plazmowa Sharp Plasmacluster. Na minus chociażby wolna reakcja na smog i dość duży pobór mocy przy intensywnym oczyszczaniu i nawilżaniu powietrza.

5. Mniej wydajny, pozbawiony jonizacji, ale tańszy oczyszczacz 2w1 – Philips AC3829/10 (od 1499 zł)

Oczyszczacz powietrza Philips AC3829/10 to jeden ze starszych modeli w gamie Philipsa. Pomimo upływu kilku lat, jest to wciąż całkiem atrakcyjny, choć dość prosty model oczyszczacza powietrza z nawilżaczem. Wydajność oczyszczania sprzętu wynosi 310 m³/h i pozwala stosować urządzenia na powierzchniach do 39 m². W dużej przestrzeni typu open space przydałyby się więc co najmniej 2 lub 3 Philipsy.

Atutem jest natomiast całkiem wydajny nawilżacz, oddający do pomieszczenia 600 ml wody w ciągu godziny. Od pewnego czasu model ten sprzedawany jest z modułem Wi-FI i aplikacją mobilną Clean Home+. Aplikacja ta jednak jest dość skromna pod względem oferowanych opcji, oferując dokładnie to, co znajdziemy także na panelu sterowania. Oczyszczacz powietrza Philips również dość pobłażliwie reaguje na rosnący poziom pyłów, wolno oczyszczając powietrze z zanieczyszczeń.

Oczyszczanie powietrza w biurze – dlaczego jest istotne?

A dlaczego w ogóle warto dbać o czyste i zdrowe powietrze w miejscu pracy? 

Praca jest miejscem, gdzie spędzamy ok. 1/3 naszego życia. Dlatego też istotnie kształtuje ona nasze zdrowie i samopoczucie, nie tylko psychiczne, ale też fizyczne. Do najczęściej wymieniany dolegliwości, mogących mieć podłoże w złej jakości powietrza w pracy zaliczamy:

• Senność i problemy z koncentracją
• Podrażnienie, pieczenie oczu
• Zawroty głowy, mdłości
• Migreny
• Ból gardła, kaszel, uczucie zatkanego nosa
• Zmiany skórne – przesuszenie, zaczerwienienie, złuszczanie się naskórka

Wszystko to przekłada się oczywiście na niższą efektywność i mniejsze zadowolenie pracowników. W świetle obecnie obowiązujących przepisów, to na pracodawcy ciąży obowiązek zapewnienia pracownikom zdrowych i bezpiecznych warunków do wykonywania swoich obowiązków. 

Nie należy bagatelizować jakości powietrza w miejscu pracy

• Z raportu opublikowanego przez WHO już w 1984 roku, aż 30% budynków na świecie miało problem ze złą jakością powietrza. Większość z nich stanowiły obiekty biurowe.
• Nieco nowsze badania, np. to zrealizowane przez Amerykańską Agencję Ochrony Środowiska, mówią o 11% wzroście wydajności pracowników, zaobserwowanym przez pracodawców, którzy zadbali o lepszą jakość powietrza w swoich biurach.
• Jeszcze nowsze doniesienia mówią też o jakości powietrza pomieszczeń, jako jednym z newralgicznych czynników przy rozprzestrzenianiu się epidemii COVID-19. Zapewnienie odpowiedniej wymiany powietrza, jak również właściwego poziomu wilgotności przekładało się na mniejsze ryzyko przenoszenia wirusa.
• Irigaray i wsp. dowodzą również, że długotrwałe narażenie na działanie lotnych związków organicznych mogą zwiększać zachorowalność na białaczkę i chłoniaka.
• Poprawa jakości powietrza w miejscu pracy ma również ważny wymiar ekonomiczny. Zmniejszenie absencji pracowników to mniejsze straty generowane przez firmę.
• Aż 80% respondentów biorących udział w badaniu British Council for Offices w 2016 roku wskazało jakość powietrza jako najistotniejszy czynnik wpływający na komfort pracowników w miejscu pracy.
• Do najważniejszych wyzwań związanych z jakością powietrza w biurach należy utrzymywanie niskiego poziomu CO₂. Dla właściwego samopoczucia i zachowania dobrej wydajności pracy, stężenie dwutlenku węgla w powietrzu nie powinno przekraczać 1000 ppm (ogólno przyjęta norma). Naturalnie im więcej ludzi, tym trudniej utrzymać niskie stężenie.
  W naszym wrocławskim biurze, przy zamkniętych oknach (np. zimą), sami obserwujemy często senność i pogorszenie jakości pracy, czego przyczyną jest poziom CO₂ sięgający często 1300-1500 ppm.
• Obecne przepisy mówią o tym, by pracownicy mieli dostęp do czystego powietrza. Przyjmuje się, że należy zapewnić 20 m³/h czystego powietrza każdemu, kto przebywa m.in. w budynku użyteczności publicznej. Gdy mamy do czynienia z budynkiem bez otwieranych okien (np. nowoczesne biurowce), ilość świeżego powietrza to min. 30m³/h świeżego powietrza. Jeżeli w pomieszczeniach można palić wyroby tytoniowe, ilość ta rośnie do 50m³/h.

Co to jest syndrom chorego budynku?

Wiele z wymienionych wyżej objawów, m.in. dotyczących koncentracji, migren czy podrażnionych śluzówek, może świadczyć o większym problemie – tzw. Syndromie Chorego Budynku. Z ang. Sick Building Syndrome (SBS) został zdefiniowany przez WHO jako choroba występująca w pomieszczeniach zamkniętych, gdzie co najmniej 20% przebywających w nich osób doświadcza w/w dolegliwości zdrowotnych.

Syndrom chorego budynku najczęściej jest wynikiem:

• zanieczyszczonego powietrza,
• niskiej wilgotności powietrza,
• nieodpowiedniej wentylacji lub zbyt rzadkiego wietrzenia pomieszczeń,
• nieprawidłowo funkcjonującej klimatyzacji,
• ulatniania się farb, rozpuszczalników, impregnatów lub innych elementów wyposażenia wnętrz,
• dużej ilości elementów tapicerowanych i dywanów, będących często siedliskiem roztoczy,
• nadmiernego hałasu i wibracji,

co przekłada się negatywnie na zdrowie mieszkających czy pracujących tam osób. 

Źródła:

1. Berry G.; Parsons, A.; Morgan, M.; Rickert, J.; Cho, H. (2022). A Review of methods to reduce the probability of the airborne spread of COVID-19 in ventilation systems and enclosed spaces, Environmental Research, Volume 203, 111765, ISSN 0013-9351. Dostęp do wersji internetowej: https://doi.org/10.1016/j.envres.2021.111765.
2. Bilewicz, K. (2014). Ciemna strona efektywności energetycznej. Rynek Energii. 2014. 32-40. Dostęp do wersji internetowej: 27.07.2022. https://cire.pl/pliki/2/syndrom_rynek_ciepla_wys.pdf
3. Irigaray, P.; Newby, JA; Clapp, R.; Hardell, L.; Howard, V.; Montagnier L.; Epstein, S.; Belpomme, D.
   (2007). Lifestyle-related factors and environmental agents causing cancer: An overview. Biomedicine & Pharmacotherapy, Volume 61, Issue 10, December 2007, pp. 640–658. DOI: 10.1016/j.biopha.2007.10.006. Dostęp do wersji internetowej: 26.07.2022 https://pubmed.ncbi.nlm.nih.gov/18055160/
4. Strona Internetowa British Council Offices. What Workers Want 2016. Dostęp do strony internetowej: 25.07.2022. http://pdf.savills.com/documents/What_Workers_Want_2016.pdf
5. Strona internetowa World Green Building Council. Health, Wellbeing and Productivity in Offices: The Next Chapter for Green Building. Dostęp do strony internetowej: 27.07.2022 https://www.worldgbc.org/news-media/health-wellbeing-and-productivity-offices-next-chapter-green-building

Zobacz ranking oczyszczaczy powietrza >> 

Filtracja powietrza jest często zalecana jako element przeciwdziałania objawom alergicznym u osób z przewlekłymi alergiami i chorobami układu oddechowego. W opublikowanym w 2020 roku artykule „Does air filtration work for cat allergen exposure?” autorzy zwracają uwagę, że stosowanie urządzeń z filtrami HEPA zmniejszyło stężenie alergenu białka kociego w powietrzu, powodując poprawę wczesnej i późnej reakcji astmatycznej o 60%. Zdaniem wielu osób ze środowiska medycznego oczyszczanie powietrza działa, choć rezultaty mogą być widoczne dopiero po pewnym czasie.

Oczyszczacz powietrza – skutecznie usunie alergeny z powietrza. Gorzej poradzi sobie z tymi w wykładzinach i na meblach.

Wielu lekarzy z Polski i zagranicy zgodnie twierdzi, że oczyszczacz powietrza z filtrami HEPA pomaga pozbyć się z otoczenia pyłów zawieszonych, pyłków roślin, alergenów odzwierzęcych czy zarodników pleśni i grzybów.

Urządzenia tego typu mogą pochwalić się dużą skutecznością w usuwaniu drobinek kilkadziesiąt razy mniejszych od średnicy ludzkiego włosa, które dryfują w powietrzu, podrażniając nasze układy oddechowe. Skuteczność ta jednak spada, gdy mamy do czynienia np. z roztoczami czy alergenami zwierząt ukrytymi w materacach, czy dywanach.

Dodatkowo należy mieć świadomość, iż oczyszczanie powietrza z alergenów to proces długotrwały, który nie zrealizuje się w ciągu kwadransa od włączenia oczyszczacza. Białko Fel d 1 (białko zawarte w ślinie kotów) może utrzymywać się w mieszkaniu przez wiele miesięcy po zniknięciu z niego zwierzaka, o czym piszą w swojej pracy Al-Tamprouri C. i wsp.

Oczyszczacz powietrza a alergia – głosy za

• Eggleston i wsp. wykazali w badaniu randomizowanym na dwóch grupach użytkowników, że stosowanie oczyszczaczy powietrza z filtrami HEPA zmniejszyło ilość pyłów zawieszonych PM10 w domach – o 30% po 6 mies. i o 39% po 12 mies., podczas gdy w domach kontrolnych stężenia PM10 rosły. 
• W badaniu Sulser i wsp. na przestrzeni lat 1999-2000, w którym udział wzięły dzieci z objawami alergii na psy i koty, naukowcy stwierdzili znacznie lepszą jakość snu (mniej chrapania, płynniejszy sen), jak i zmniejszenie nadreaktywności oskrzeli.
• Pedroletti i wsp. zaprosili do badania 22 astmatyków, z których wszyscy byli również alergikami na psy i koty, zaś 76% uczestników było również uczulonych na pyłki roślin i roztocza kurzu domowego. W randomizowanym badaniu zaobserwowano zwiększenie wydolności oddechowej w badaniu spirometrii, jak i poprawę w zakresie stężenia tlenku azotu w grupie oczyszczającej powietrze w sypialniach za pomocą urządzeń z filtrem HEPA.
• Dr Payel Gupta, adiunkt profesora klinicznego, specjalizujący się w alergologii i immunologii, pracujący w szpitalach w Nowym Jorku: „Oczyszczacze powietrza pomagają usunąć z powietrza pyłki, naskórek zwierzęcy, zarodniki pleśni i inne alergeny występujące w pomieszczeniach”
• Dr Clifford W. Bassett, autor książki „The New Allergy Solution”, założyciel nowojorskiego towarzystwa opieki nad alergikami i astmatykami poleca stosowanie oczyszczaczy powietrza: „Jako alergolog i specjalista w dziedzinie astmy, wiele razy polecałem oczyszczacze powietrza moim pacjentom, pomagają one zmienić środowisko i bardzo dobrze uzupełniają leczenie astmy i alergii”. 
• Dr Purvi Parikh poleca stosowanie oczyszczaczy powietrza w miejscach, gdzie mamy do czynienia z dużą wilgotnością i ogniskami pleśni.
  Ze swojej strony rekomendujemy w takich przypadkach również osuszacze powietrza.

Oczyszczacz powietrza a alergia – głosy przeciw

• W badaniu przeprowadzonym w 2011 roku oczyszczacze z filtrami HEPA przynosiły kliniczne korzyści dla pacjentów. Ich działanie było jednak widoczne tylko w obrębie pojedynczych pomieszczeń.
• Odwołuje się do tego między innymi dr David R. Stukus, który uważa, że „oczyszczacze powietrza filtrują powietrze tylko w bardzo ograniczonych przestrzeniach w domu, co automatycznie zmniejsza ich atrakcyjność”.
• Oprócz tego Dr Stukus jest zdania, iż „oczyszczacze nie radzą sobie zbyt dobrze z zewnętrznymi alergenami pyłowymi i mają ograniczoną przydatność w przypadku alergenów występujących wewnątrz, które często osiadają na wykładzinach i meblach, przebywając krótko w powietrzu. Należy również pamiętać o regularnej wymianie filtrów, co rodzi koszty”.

Co powinien posiadać skuteczny oczyszczacz powietrza na alergię?

1. Skuteczny zestaw filtrów

• Filtr HEPA (klasy od E11 do H14) –  odpowiada za fizyczne zatrzymywanie mikrocząstek zanieczyszczeń: pyłków roślin, roztoczy kurzu domowego czy alergenów zawartych w białkach zwierząt. Oferowane na rynku filtry HEPA gwarantują od 95 do aż 99,97% skuteczności w zatrzymywaniu cząsteczek o wielkości 0,3 µm (najtrudniejszych do wychwycenia). W przypadku mniejszych i większych cząsteczek, np. ok. 5 μm (tyle z reguły mają cząsteczki, na których przenoszone jest białko Fel d 1 z kociej śliny), skuteczność ta sięga blisko 100%.
• Filtr węglowy –  skuteczny w usuwaniu zarówno drażliwych zapachów (np. z kuwety zwierząt), jak i szkodliwych substancji gazowych (np. formaldehydu czy acetonu), które podrażniają układ oddechowy
• Filtr wstępny – wychwytuje większe cząstki, np. kłęby kurzu czy sierść zwierząt. W zdecydowanej większości filtr wstępny ma formę siatki, występującej osobno lub zintegrowanej z pozostałymi filtrami

2. Odpowiednią wydajność oczyszczania, dopasowaną do powierzchni

Podstawowym założeniem każdego oczyszczacza powietrza jest efektywna filtracja powietrza w pomieszczeniu. Za pomocą wbudowanego wentylatora, urządzenie wznieca ruch powietrza w pomieszczeniu, kierując zawarte w nim mikrocząsteczki w stronę oczyszczacza. Tam zaś zostają skutecznie uwięzione na w.w. filtrach.

Aby oczyszczacz efektywnie przefiltrował powietrze w pomieszczeniu, musi wymienić je min. 3 razy w ciągu godziny. W celu łatwiejszego dopasowania oczyszczacza do posiadanej powierzchni, producenci oczyszczaczy podają informacje o wydajności oczyszczania (współczynniku CADR), a więc objętości powietrza (w m³), którą urządzenie jest w stanie przefiltrować w ciągu 1h. 

Szacując optymalną wydajność, wystarczy policzyć objętość docelowego pomieszczenia, w którym ma stanąć oczyszczacz, a następnie pomnożyć tę wartość przez 3, by uzyskać minimalną wydajność oczyszczania. Dokonując ostatecznego wyboru, warto jednak kupić oczyszczacz o nieco większej wydajności, gdyż dzięki temu urządzenie rzadziej będzie zmuszone do pracy w najwyższych obrotach. 

3. Jonizator powietrza (opinia lekarzy)

Jonizatory powietrza uwalniają jony tlenu i wodoru o przeciwnych ładunkach. Te zaś dążą w powietrzu do połączenia się i stworzenia cząsteczki wody. Silnie reaktywne rodniki hydroksylowe OH przyczepiają się do cząsteczek zanieczyszczeń, wyciągając z nich brakujący atom wodoru i destabilizując ich strukturę molekularną. 

Tyle w teorii. W praktyce jednak samo jonizowanie powietrza nie wystarcza, by pozbyć się alergenów. Najlepiej sprawdza się w połączeniu z mechaniczną filtracją powietrza (np. filtr HEPA, filtr wstępny), przyśpieszając proces usuwania alergenów z powietrza.

Niewiele znajdziemy jednak informacji na temat opinii lekarzy o jonizatorach powietrza. Temat ten był przez lata badany przez różnych naukowców. Wśród najnowszych badań znajdziemy to przeprowadzone na świnkach morskich przez szwedzkich naukowców z Wydziału Wirusologii Molekularnej Departamentu Medycyny Klinicznej i Eksperymentalnej Uniwersytetu Medycznego w Linköping. Jonizacja powietrza zapobiegła infekcji u wszystkich 4 świnek, przyczyniając się do zmniejszenia stężenia kaliciwirusów, rotawirusów i wirusów grypy w pomieszczeniu. 

Dr Mirjam Levstik Bravničar dowodzi również, że zwiększenie stężenia jonów ujemnych prowadzi do obniżenia zawartości histaminy w organizmie i łagodniejszych objawów alergii.

4. Oczyszczacz i nawilżacz powietrza w opinii lekarzy?

Oczyszczacz i nawilżacz powietrza w opinii lekarzy? Opinia lekarzy o nawilżaczach powietrza jest w większości pozytywna. Zdecydowanie polecają oni używanie nawilżaczy ewaporacyjnych lub parowych, które nie uwalniają do powietrza związków mineralnych zawartych w wodzie. Nie można tego powiedzieć o nawilżaczach ultradźwiękowych, dlatego w przypadku tych urządzeń zalecana jest ostrożność, gdyż długo emitowany biały pył może podrażniać drogi oddechowe i powodować bóle głowy.

Wybierając nawilżacz powietrza, możemy zdecydować się na zakup oddzielnego urządzenia lub oczyszczaczy powietrza 2w1 (z wbudowanym zbiornikiem na wodę i filtrem ewaporacyjnym). To drugie rozwiązanie polecamy zwłaszcza osobom, które zmagają się przede wszystkim z niską wilgotnością. Oczyszczacze z nawilżaczem Sharp czy Philips mają bowiem imponującą wydajność nawilżania, sięgającą nawet 600 ml/h.

Po więcej informacji zajrzyj do naszego artykułu „Oczyszczacz powietrza dla alergika – jaki wybrać?”

Medycy przestrzegają jednak przed nieprawidłową eksploatacją nawilżaczy, która może powodować rozwój bakterii zarodników pleśni. Przy regularnym korzystaniu pamiętajmy również o regularnym ich czyszczeniu i konserwacji. Za każdym razem, gdy urządzenie zużyje wodę, warto pozbyć się skroplonych resztek i przepłukać zbiornik. Warto również co 2-3 dni przepłukać filtr, a w przypadku gromadzenia się na nim kamienia z wody, moczyć filtr przez 15-30 minut w roztworze wody z kwaskiem cytrynowym.

A certyfikaty?

Producenci z reguły chętnie chwalą się tym, jakie atesty i certyfikaty zdobyły ich urządzenia. Często znajdziemy tam certyfikat mówiący o skuteczności w walce z alergenami (np. ECARF, BAF) albo bezpieczeństwie dla alergika (PTA), co pomoże w podjęciu ostatecznej decyzji. Nie powinien być to jednak wyznacznik, na podstawie którego rozważamy, bądź odrzucamy poszczególne urządzenia. Więcej na ten temat w artykule „Certyfikaty i atesty dla oczyszczaczy powietrza – o czym naprawdę świadczą i czy są niezbędne?„

Co oprócz oczyszczaczy? Jak radzić sobie z alergią?

• Aktywny tryb życia

Prof. Rafał Pawliczak z Katedry Alergologii, Immunologii i Dermatologii na Wydziale Nauk Biomedycznych i Kształcenia Podyplomowego Uniwersytetu Medycznego w Łodzi zauważa, że zmiana trybu życia, polegająca na spędzaniu większej ilości czasu na świeżym powietrzu i aktywnym wypoczynku może ograniczyć rozwój chorób alergicznych. Co ciekawe, u niektórych sportowców (Robert Korzeniowski, Otylia Jędrzejczak), wykryto w dzieciństwie astmę oskrzelową i zalecono uprawianie sportu, co pozytywnie wpłynęło na stan zdrowia.

• Regularne porządki

Oczyszczacz powietrza świetnie poradzi sobie z cząsteczkami alergenów, które dryfują w powietrzu. Dzięki dużemu przepływowi powietrza będzie również w stanie wzniecić w górę sporo drobinek, które opadły na powierzchnię mebli czy podłóg. Wiele z nich jednak wciąż pozostanie przyczepione do powierzchni kanapy, biurka czy półki. Dlatego pamiętajmy o regularnym sprzątaniu zarówno podłóg, jak i meblowych zakamarków.

• Ograniczenie wstępu zwierząt do sypialni

Dla wielu trudny krok. Warto jednak pamiętać, iż nawet gdy nie jesteśmy uczuleni na białka Fel d 1 czy Canf5, to nasi czworonożni przyjaciele mogą przenosić na swoim futrze roztocza kurzu domowego czy pyłki roślin.

Źródła:

1. Eggleston PA, Butz A, Rand C, et al. Home environmental intervention in inner-city asthma: a randomized controlled clinical trial. Ann Allergy Asthma Immunol. 2005 Dec;95(6):518-24. doi: 10.1016/S1081-1206(10)61012-5. PMID: 16400889. Dostęp do wersji internetowej: 28.06.2022. https://pubmed.ncbi.nlm.nih.gov/16400889/
   
2. Pedroletti C, Millinger E, Dahlén B, Söderman P, Zetterström O. Clinical effects of purified air administered to the breathing zone in allergic asthma: a double-blind randomized cross-over trial. Respiratory Medicine. 2009;103(9):1313–9. doi: 10.1016/j.rmed.2009.03.020. Dostęp do wersji internetowej: 28.06.2022. https://pubmed.ncbi.nlm.nih.gov/19443189/
   
3. Schlinger, A. 8 Air Purifiers for Better Air Quality, According to Allergists. Blog The Healthy 2022.03.08. Dostęp do wersji internetowej: 27.06.2022. https://www.thehealthy.com/allergies/allergist-approved-air-purifiers
   
4. Shiffer, E. Do Air Purifiers Really Work? We Asked Doctors. Blog Parents. 2020.06.05. Dostęp do wersji internetowej: 27.06.2022. https://www.parents.com/health/allergies/seasonal/do-air-purifiers-really-work-we-asked-immunologists/
   
5. Sublett JL. Effectiveness of air filters and air cleaners in allergic respiratory diseases: a review of the recent literature. Curr Allergy Asthma 2011;11(5):395-402. doi: 10.1007/s11882-011-0208-5. Dostęp do wersji internetowej: 28.06.2022. https://www.ncbi.nlm.nih.gov/pmc/articles/PMC3165134/#CR32
   
6. Sulser C, Schulz G, Wagner P, Sommerfeld C, Keil T, Reich A, Wahn U, Lau S. Can the use of HEPA cleaners in homes of asthmatic children and adolescents sensitized to cat and dog allergens decrease bronchial hyperresponsiveness and allergen contents in solid dust? Int Arch Allergy Immunol. 2009;148(1):23-30. doi: 10.1159/000151502. PMID: 18716400Dostęp do wersji internetowej: 28.06.2022. https://pubmed.ncbi.nlm.nih.gov/18716400/
   
7. Wieczfińska J, Pawliczak R. The impact of commercially available air purifiers on bronchial asthma and allergy symptoms. Alergologia Polska – Polish Journal of Allergology. 2022;9(1):49-54. doi:10.5114/pja.2022.114396. Dostęp do wersji internetowej: 27.06.2022. https://www.termedia.pl/The-impact-of-commercially-available-air-purifiers-on-bronchial-asthma-and-allergy-symptoms,123,46571,0,1.html 

Zobacz ranking oczyszczaczy powietrza >>