Alergeny wziewne – kompendium wiedzy dla alergików

Katarzyna Wnuk

Katarzyna Wnuk

6 minut czytania

Alergeny wziewne to te, które trafiają do organizmu wraz z powietrzem i powodują dolegliwości głównie ze strony układu oddechowego. Według statystyk z alergią wziewną zmaga się nawet 40% społeczeństwa.

Pyłki roślinne

Pyłki roślinne do alergeny wziewne sezonowe, co oznacza, że występują w powietrzu tylko w konkretnym czasie, a dokładniej w trakcie kwitnienia poszczególnych gatunków.

W Polsce najbardziej uczulają:

  • trawy,
  • olsza,
  • leszczyna,
  • brzoza,
  • bylica,
  • babka
  • ambrozja.
Najbardziej uczulające rośliny w Polsce
Najbardziej uczulające rośliny w Polsce, materiały własne ranking-oczyszczaczy.pl

Sezon pylenia otwierają leszczyna i olcha, których pyłek pojawia się w powietrzu już w lutym, a w przypadku tego pierwszego drzewa nawet w styczniu. Najwcześniej kwitnienie rozpoczyna się w Polsce zachodniej (nie licząc gór), ze względu na najwyższe temperatury. Na teranie kraju wyróżniamy cztery regiony pylenia.

Zobacz także: W kalendarzu pylenia sprawdzisz co teraz pyli.

Na nasilenie objawów alergicznych wpływa stężenie pyłku w powietrzu, przy czym dla każdego gatunku symptomy uczulenia występują przy innych poziomach alergenu. Prezentuje to poniższa tabela, która zawiera dane zgromadzone podczas badań z udziałem 660 alergików z terenu Warszawy.

Stężenie ziaren pyłku na m³ powietrza a objawy kliniczne
Stężenie ziaren pyłku na m³ powietrza a objawy kliniczne, opr. własne na podst. Threshold pollen count necessary to evoke allergic symptoms

U osób uczulonych na pyłki kontakt z nimi powoduje:

  • wodnisty wyciek z nosa,
  • niedrożność nosa,
  • swędzenie nosa,
  • kichanie,
  • podrażnienie oczu, czyli pieczenie zaczerwienienie i łzawienie spojówek oczu,
  • przy szczególnie wysokich stężeniach objawy astmy pyłkowej, do których należą duszności, ucisk w klatce piersiowej, kaszel i świszczący oddech.

Roztocza kurzu domowego

Często mówi się o uczuleniu na kurz, ale rzeczywiste alergeny wziewne to bytujące w kurzu roztocza, a dokładniej ich wydaliny.

Alergeny wziewne w postaci roztoczy kurzu domowego

Roztocza to mikroskopijne pajęczaki, które żywią się głównie złuszczonym naskórkiem ludzi i zwierząt. 150 mg ludzkiego naskórka pokrywa potrzeby pokarmowych około 3000 osobników przez 2–3 miesiące.

Najczęściej spotykanymi gatunkami są Dermatophagoides pteronyssinus i Dermatophagoides farinae. Główne pochodzące od nich alergeny to:

  • Der p 1 – odgrywa najważniejszą rolę, ponieważ uczulenie stwierdzono u 74% pacjentów z alergią na roztocza kurzu domowego,
  • Der p 2,
  • Der p 10,
  • Der p 23.

Roztocze te preferują ciepłe i wilgotne miejsca, a do ich ulubionych miejsc należą materace i pościel.

Stężenie zarodników grzybów na m³ powietrza a objawy kliniczne, opr. własne na podstawie Threshold pollen count necessary to evoke allergic symptoms

Główne objawy alergii to:

  • kichanie,
  • wodnista wydzielina z nosa,
  • zatkanie nosa,
  • problemy z węchem,
  • podrażnienie oczu w postaci swędzenia, łzawienia, zaczerwienienia spojówek i obrzęku powiek,
  • ból zatok,
  • drapanie w gardle,
  • kaszel,
  • zmiany skórne.

Ze względu na wspomniane już miejsca występowania roztoczy objawy często nasilają się w nocy i rano. W przypadku braku odpowiedniego leczenia alergia może doprowadzić do rozwinięcia się astmy oskrzelowej.

Zwierzęce alergeny wziewne

Jako alergeny wziewne często bywa wymieniana sierść zwierzęca, jednak tak naprawdę nie jest ona alergenem, a jedynie nośnikiem uczulającego białka. W zależności od gatunku źródłem alergenu może być ślina, naskórek lub mocz.

W trakcie badań obecność alergenów zwierzęcych stwierdzono głównie w próbkach kurzu domowego pobranych z podłóg i miękkich wykładzin oraz materacy w sypialniach, a także w powietrzu.

Główne alergeny wziewne pochodzące od zwierząt, opr. na podstawie Uczulenie na naskórki zwierząt

Główne objawy uczulenia na alergeny zwierzęce to:

  • kichanie,
  • wyciek z nosa,
  • zatkanie nosa,
  • kaszel,
  • problemy skórne, takie jak świąd, rumień, pokrzywka,
  • swędzenie, zaczerwienienie i łzawienie oczu.
  • obrzęk powiek.

Spośród zwierząt domowych alergię mogą powodować:

  • koty,
  • psy,
  • króliki,
  • świnki morskie,
  • chomiki,
  • ptaki, np. papugi lub kanarki.

Poza domowymi zwierzętami uczulające białka mają m.in. konie i krowy.

Zarodniki pleśni

Kolejny alergen to zarodniki grzybów strzępkowych. Są one nazywane pleśniowymi, ponieważ ich zarodniki odpowiadają za powstawanie wykwitów, które powstają na ścianach, sufitach itp.

Największe zagrożenie dla alergików stanowią takie gatunki pleśni jak:

  • Alternaria,
  • Cladosporium,
  • Stemphylium,
  • Aspergillus,
  • Penicillium.

Zależność pomiędzy stężeniem zarodników w powietrzu dwóch pierwszych gatunków pleśni a występowaniem objawów alergicznych prezentuje tabela.

Stężenie zarodników grzybów na m³ powietrza a objawy kliniczne
Stężenie zarodników grzybów na m³ powietrza a objawy kliniczne

Zarodniki pleśni to alergeny wziewne, które u uczulonych powodują:

  • kichanie,
  • świąd nosa,
  • katar,
  • niedrożność nosa,
  • napadowy kaszel,
  • podrażnienie spojówek oczu,
  • duszność,
  • ogólne osłabienie,
  • obniżenie odporności,
  • atopowe zapalenie skóry.

Warto zaznaczyć, że pleśń jest szkodliwa nie tylko dla osób uczulonych na nią. U osób zdrowych krótki kontakt z pleśnią może spowodować m.in. uczucie zmęczenia, bóle głowy, zapalenia zatok i spojówek. Dłuższa ekspozycja zwiększa ryzyko chorób wątroby i nerek oraz nowotworów.

Rozwojowi grzybów pleśniowych sprzyjają:

  • wilgoć (wilgotność powietrza ponad 60%),
  • wysoka temperatura (18-30 °C),
  • słaba wentylacja, zwłaszcza jeśli idzie w parze z bardzo szczelnymi oknami i brakiem wietrzenia pomieszczeń,
  • mały dopływ światła słonecznego.

Oczyszczacz powietrza na alergeny wziewne

Ranking oczyszczaczy powietrza

Top 3 oczyszczacze

Osobom z alergią oddechową poleca się przede wszystkim unikanie kontaktu z alergenami. Nie jest to proste, ponieważ źródła niektórych występują w domach, a pozostałe łatwo trafiają do budynku np. podczas wietrzenia pomieszczeń. Warto zatem zapewnić sobie odpowiednią pomoc.

Dobry oczyszczacz powietrza znacząco ogranicza ryzyko kontaktu z alergenami, a tym samym poprawia komfort osób zmagających się z alergią oddechową. Aby urządzenie skutecznie usuwało alergeny wziewne, powinno przede wszystkim:

  • Wykorzystywać odpowiednie technologie oczyszczania.

Podstawę dobrego oczyszczacza powietrza na alergię stanowi filtr HEPA. Zapewnia wysoką skuteczność w usuwaniu pyłków roślinnych, roztoczy kurzu, zarodników pleśni i sierści zwierzęcej. Kurz i sierść zatrzymuje także filtr wstępny, więc warto, żeby również znajdował się w urządzeniu dla alergika. Ponadto pomocna jest jonizacja, lecz nie zastąpi ona filtra HEPA.

  • Wyróżniać się wydajnością adekwatną do powierzchni obsługiwanego pomieszczenia.

Minimalne zapotrzebowanie na wydajność (w m3/h) można poznać poprzez pomnożenie metrażu pokoju przez 8. Jednak w celu skrócenia czasu oczyszczania powietrza z alergenów warto zastosować wyższy mnożnik, np. 10 albo nawet 12. Należy zaznaczyć, że chodzi o powierzchnię jednego pomieszczenia – oczyszczacza powietrza nie dobieramy do całego mieszkania czy domu.

Odczulanie na alergeny wziewne

W leczeniu alergii oddechowej wykorzystuje się odczulanie. To metoda terapii, której celem jest wytworzenie tolerancji układu odporności na uczulające białka poprzez podawanie odpowiednio skomponowanych mieszanek alergenów w coraz większych dawkach.

Odczulanie to forma leczenie o wysokiej skuteczności, ale wymagająca czasu, ponieważ zazwyczaj trwa od 3 do 5 lat.

Możliwe jest odczulanie na kilka alergenów jednocześnie. W przypadku alergii sezonowych terapia powinna rozpocząć się wtedy, gdy stężenie alergenu w powietrzu jest niższe, a więc np. po zakończeniu sezonu pylenia przy alergii pyłkowej.

Źródła

  1. P. Rapiejko, W. Stanlaewicz, K. Szczygielski, D. Jurkiewicz, Threshold pollen count necessary to evoke allergic symptoms, researchgate.net.
  2. I. Leszczyńska, E. Zawisza, Uczulenie na naskórki zwierząt, czytelniamedyczna.pl.
  3. P. Rapiejko, Roztocze kurzu domowego, mp.pl.
  4. IgE sp. D201 Roztocze – komponenta rDer p1, medica.radom.pl.
  5. Serwis zagrzybienie.pl.
  6. I. Chromik, Alergia na roztocza – objawy, diagnostyka i leczenie, diag.pl
  7. M. Wójcik, Alergia na sierść – objawy, przyczyny i leczenie, poradnikzdrowie.pl

Jak oceniasz recenzję?

Aby wystawić ocenę kliknij w gwiazdki

Średnia ocena 5 / 5. Ilość ocen: 2

Brak ocen. Oceń recenzję jako pierwszy!

Dodaj komentarz

Twój adres e-mail nie zostanie opublikowany. Wymagane pola są oznaczone *

Poradnik czystego powietrza

2 grudnia 2024 · 4 minuty czytania

Efekt Coandy – na czym polega i gdzie jest wykorzystywany?

Efekt Coandy zjawisko fizyczne nazwane na część rumuńskiego konstruktora Henri Coandy. Pozwala ono manipulować kierunkiem przepływu powietrza lub płynu. Znajdziesz je m.in. w klimatyzatorach, oczyszczaczach, ale także np. suszarkach do włosów. Jak działa efekt Coandy? Skąd taka nazwa? I jak wpływa na działanie oczyszczaczy powietrza czy klimatyzatorów?

27 listopada 2024 · 2 minuty czytania

Co pyli na żółto? To te rośliny wytwarzają żółty pyłek

Pytanie o to, co pyli na żółto, pojawia się głównie w maju i czerwcu. To właśnie w tym czasie na …

27 listopada 2024 · 7 minut czytania

Domowy pochłaniacz zapachów – jak pozbyć się nieprzyjemnej woni z wnętrza?

Pierwszym krokiem w pozbyciu się nieprzyjemnych zapachów jest regularne sprzątanie, wietrzenie pomieszczeń i udrożnienie wentylacji. Sprawdź co zrobić, żeby pozbyć się woni z wnętrza.

25 listopada 2024 · 12 minut czytania

Top 13 Roślin Pochłaniających Wilgoć – Naturalne Osuszacze do Twojego Domu?

Czy rośliny pochłaniające wilgoć stanowią faktycznie naturalny i ekologiczny sposób na poprawę mikroklimatu w naszych domach/ Z jednej strony nierzadko oczyszczają one powietrze z toksyn i zanieczyszczeń, potrafią absorbować też dużo wody z otoczenia. Z drugiej, aby rozkwitały potrzebują podlewania czy zraszania. Co jest bardziej skutecnze? Rośliny czy osuszacze powietrza?

18 listopada 2024 · 3 minuty czytania

Moc ssania odkurzacza — jak ją dobrać do potrzeb? 

Bez względu na to, czy wybierasz odkurzacz pionowy, robot sprzątający, czy odkurzacz tradycyjny, kluczowa jest moc ssania. To właśnie ona przekłada się na skuteczność wciągania kurzu, brudu, czy drobnych cząsteczek z każdej powierzchni. Dowiedz się więcej na jej temat!