Skład powietrza – co zawiera w sobie?

Maciej Kluba

Maciej Kluba

4 minuty czytania

Z czego składa się powietrze wdychane przez nas i jak różni się od tego wydychanego? Które składniki są stałe, a które zmienne?

Wreszcie, które składniki są pożyteczne i potrzebne człowiekowi, a które zbędne i niebezpieczne dla naszego zdrowia?

Czym jest powietrze?

Powietrzem nazywamy mieszaninę gazów i aerozoli, które formują atmosferę ziemską. Skład tej mieszaniny zmieniał się w trakcie różnych okresów w historii.

Obecnie jednak od lat obserwujemy unormowaną zawartość poszczególnych składników, z drobnymi wahaniami stężeń mniej znaczących elementów.

Wyróżniamy bowiem składniki stałe i zmienne:

  • stałe: azot, tlen i gazy szlachetne – argon, neon, hel, krypton i ksenon
  • zmienne – dwutlenek węgla, para wodna, zanieczyszczenia: ozon, pyły zawieszone, tlenki siarki, azotu, amoniak

Z czego składa się powietrze, którym oddychamy?

W tym miejscu warto wspomnieć, że skład powietrza wdychanego i wydychanego różnią się nieco od siebie.

Skład powietrza, które wdychamy

Skład wdychanego powietrza
Skład wdychanego powietrza. Grafika własna Ranking-Oczyszczaczy.pl
  1. Azot – 78%
  2. Tlen – 21%
  3. Inne gazy – łącznie ok. 1%
    • Argon – 0,9%
    • Hel – 0,0005%
    • Metan – 0,00017%
    • Krypton – 0,000114%
    • Wodór – 0,00005%
    • Neon – 0,0000005%
    • Ksenon – 0,0000087%
  4. Dwutlenek węgla – 0,04%

Skład powietrza, które wydychamy

  1. azot – 78%
  2. tlen – 17%
  3. dwutlenek węgla – 4 %
  4. inne gazy – 1%
Skład wydychanego powietrza
Skład wydychanego powietrza. Grafika własna Ranking-Oczyszczaczy.pl

Jak widzimy różnica dotyczy proporcji tlenu i dwutlenku węgla, zaangażowanych w proces wymiany gazowej.

Zanieczyszczenia powietrza, czyli co nie powinno się w nim znaleźć?

Wraz z działalnością człowieka: rozwojem przemysłu, rolnictwa i procesów urbanizacyjnych, w powietrzu, którym oddychamy zaczęło się pojawiać coraz więcej szkodliwych składników.

To przeróżne pyły i zanieczyszczenia, które w zależności od pory roku, ale też rejonu występowania mogą róznić się od siebie stężeniem poszczególnych składników.

Wszystkie tworzą natomiast popularny smog, w skład którego wchodzą:

  • pyły zawieszone PM10, PM2,5 oraz PM1: sadza, cząsteczki metali ciężkich (arsen, kadm, ołów, nikiel), kurz i pył wzniecany z ulic
  • dwutlenek siarki,
  • tlenki azotu,
  • metale ciężkie,
  • wielopierścieniowe węglowodory aromatyczne, m.in. benzo(a)piren,
  • lotne związki organiczne: benzen, formaldehyd, amoniak
  • dioksyny I furany

Smog w Polsce – gdzie występuje?

Jakość powietrza należała przez lata do jednej z najgorszych w Europie. Na szczęście stan ten w ostatnich latach zaczął się zmieniać.

Wciąż jednak w trakcie sezonu grzewczego, wiele miejscowości w naszym kraju przekracza znaczenie dozwolone stężenie pyłów zawieszonych czy benzopirenu w powietrzu.

Dobrze prezentuje to mapa jakości powietrza w Europie, uwzględniająca stan z 31 października 2019 r.

Mapa smogu
Źródło: airindex.eea.europa.eu, opracowanie własne ranking-oczyszczaczy.pl

Według danych zaprezentowanych przez Polski Alarm Smogowy w 2021 r. polskimi miastami o najwyższym średniorocznym stężeniu PM 10 (mg/m³) były:

  1. Nowa Ruda – 41 mg/m³,
  2. Sucha Beskidzka – 40 mg/m³,
  3. Pszczyna, Wodzisław Śląski, Zgierz – 39 mg/m³,
  4. Nowy Targ – 38 mg/m³,
  5. Mosina, Goczałkowice-Zdrój, Żywiec, Myszków, Zawiercie, Oświęcim – 37 mg/m³.

Jak dbać o jakość powietrza?

Co zrobić, by w składzie okolicznego powietrza znajdowało się jak najmniej zanieczyszczeń?

Nie jest to proces łatwy, który da się przeprowadzić w krótkim czasie. Jednak sprzężone działanie w kilku obszarach może przynieść wymierne korzyści.

Oto, co każdy z nas może zrobić, by poprawić nieco jakość powietrza w swojej okolicy.

Ikonografika na temat możliwych metod dbania o jakość powietrza
Ikonografika na temat możliwych metod dbania o jakość powietrza. Grafika własna Ranking-Oczyszczaczy.pl

Jeżeli już natomiast stężenie zanieczyszczeń przekracza dopuszczalne normy, warto:

  • Ograniczyć przebywanie na zewnątrz, zwłaszcza w przypadku dzieci, kobiet w ciązy, osób starszych i obniżonej odporności
  • Unikać aktywności fizycznych na dworze. Podczas wysiłku fizycznego, zwiększa się zapotrzebowanie na tlen. Wdychając go, wdychamy tez niestety kilkukrotnie większą dawkę zanieczyszczeń.
  • Korzystać z masek smogowych. Jeżeli już musimy spędzać czas na dworze, warto chronić się za pomocą maski smogowej z odpowiednim filtrem, min. N99 lub FFP3. Więcej o maskach smogowych napisaliśmy w artykule Maski antysmogowe – które modele warto kupić?.
  • Rozważne otwierać okna okien i wietrzyć mieszkania – krótkie, 5-10 minutowe interwały, podczas których szeroko otworzymy okna pomaga sprawniej wymienić powietrze w pomieszczeniu, jednocześnie nie otwierając drogi zanieczyszczeniom z dworu
  • korzystać z dobrego oczyszczacza powietrza, wyposażonego w filtr HEPA, filtr węglowy, o rygorystycznej automatyce i dokładnych czujnikach.

W tworzonym przez nas Rankingu Oczyszczaczy znajdziesz modele o najlepszej relacji ceny do oferowanych możliwości. Szczególnie doceniamy urządzenia o bezkompromisowym podejściu do smogu.

Jak sprawdzać stan powietrza?

Skład powietrza wokół siebie możesz monitorować na kilka sposobów:

  • Mierniki pyłów zawieszonych
Winix Zero - test
Mierniki pyłów zawieszonych marki Kaiterra i Dienmern w naszym labie. Materiały własne Ranking-Oczyszczaczy.pl

Najtańsze z nich kosztują zaledwie kilkadziesiąt złotych. Najdroższe kilkaset. Wiele zależy tu od ilości mierzonych parametrów oraz oczywiście marży producenta. Dowiedz się, jaki czujnik będzie optymalny do Twoich potrzeb.

  • Śledzenie informacji o jakości powietrza na zewnętrznych stronach internetowych i w aplikacjach mobilnych
Kanarek zrzuty ekranu z aplikacji mobilnej
Zrzuty ekranu z aplikacji mobilnej Kanarek. Materiały własne Ranking-Oczyszczaczy.pl

Za najlepsze pierwotne źródło informacji uznawana jest strona Generalnego Inspektoratu Ochrony Środowiska (GIOŚ). Popularne aplikacji mobilne do śledzenia poziomu zanieczyszczeń to chociażby Airly czy Kanarek. 

Źródła:

1. Autor nieznany. Glossary Term. Composition of Earth’s atmosphere. (z ang. “Słownik pojęć. Skład atmosfery Ziemi”) education.jlab.org. Dostęp do strony internetowej: 21.08.2024.

2. Autor nieznany. Powietrze. Wikipedia. wikipedia.org. Dostęp do strony internetowej: 21.08.2024

Jak oceniasz recenzję?

Aby wystawić ocenę kliknij w gwiazdki

Średnia ocena 5 / 5. Ilość ocen: 1

Brak ocen. Oceń recenzję jako pierwszy!

Dodaj komentarz

Twój adres e-mail nie zostanie opublikowany. Wymagane pola są oznaczone *

Poradnik czystego powietrza

4 listopada 2024 · 4 minuty czytania

Moc odkurzacza pionowego – zebraliśmy wszystkie najważniejsze informacje, żebyś Ty nie musiał

Nowoczesna technologia pomoże Ci utrzymać dom w czystości. Do sprzątania niemal każdej powierzchni przyda się wydajny odkurzacz pionowy. Tylko jaki …

1 listopada 2024 · 3 minuty czytania

Co pyli w listopadzie? Silne alergeny aktywne jesienią

Brak pyłku roślinnego w powietrzu nie oznacza bezpieczeństwa dla alergików. Co pyli w listopadzie, jeśli nie rośliny? Oto odpowiedź.

25 października 2024 · 6 minut czytania

Jak osuszyć powietrze w domu? Jest na to kilka sposobów

Optymalny poziom wilgotności w pomieszczeniu mieści się w granicy od 40 do 60%.  Wyższa zawartość wody w powietrzu może wywołać …

18 października 2024 · 7 minut czytania

Dwutlenek siarki (SO2) – konserwant w przemyśle, ale i trujący składnik smogu

Z jednej strony siarka to jeden z najbardziej uniwersalnych pierwiastków, Z drugiej strony tlenki siarki emitowane do atmosfery mogą stać niebezpiecznym elementem smogu. Podrażniają drogi oddechowe, inicjują zmiany nowotworowe, korozję materiałów budowlanych i przyczyniają się do powstawania kwaśnych deszczy. Jak się chronić?

16 października 2024 · 6 minut czytania

Pył zawieszony PM2,5 – co to jest? Jaki ma wpływ na zdrowie?

PM10 to mieszanina zawieszonych w powietrzu cząsteczek, których średnica nie przekracza 10 mikrometrów. Jaki jest ich wpływ na zdrowie? I jak się chronić?