Smog typu londyńskiego. Skład, powstawanie, skutki

Katarzyna Wnuk

Katarzyna Wnuk

5 minut czytania

Smog londyński, nazywany także kwaśnym i klasycznym, to ten rodzaj smogu, z którym zmagamy się w Polsce w sezonie grzewczym.

Jest on spowodowany głównie niską emisją, ale na jego kumulowanie się w powietrzu wpływają też warunki atmosferyczne. Wśród skutków ekspozycji na kwaśny smog znajdują się m.in. choroby nowotworowe.

Skąd ta nazwa, czyli wielki smog londyński

Określenie smog londyński nawiązuje do wydarzeń, które miały miejsce w Londynie od 5 do 9 grudnia 1952 roku. Na skutek utrzymującego się w stolicy Wielkiej Brytanii smogu zmarło w tych dniach 4 tysiące osób.

Ponadto problemy zdrowotne spowodowane ekspozycją na zanieczyszczenia doprowadziły w ciągu następnych tygodni do kolejnych 8 tysięcy zgonów, co daje łącznie 12 tysięcy ofiar.

Nelsons_Column_during_the_Great_Smog_of_1952
Kolumna Nelsona w Londynie podczas wielkiego smogu, źródło: wikipedia.pl

Do wystąpienia tej katastrofy przyczyniły się warunki atmosferyczne – na początku grudnia w mieście doszło do uformowania antycyklonu (wyżu barycznego). Wystąpiły wówczas gęste mgły, połączone z dużym spadkiem temperatury.

Sytuacja skłoniła mieszkańców do intensywnego ogrzewania mieszkań, w znacznym stopniu przy pomocy złej jakości węgla, o dużej zawartości siarki.

Używanie go było wówczas powszechne, ponieważ Wielka Brytania zmagała się z konsekwencjami ekonomicznymi II wojny światowej, a lepszy węgiel przeznaczano na eksport, w celu spłaty długów.

Powstawanie smogu londyńskiego

Historia wielkiego smogu londyńskiego nie tylko wyjaśnia nazwę przypisaną temu rodzajowi smogu, ale i ukazuje przyczyny jego powstawania.

Pierwszą z nich jest oczywiście emisja zanieczyszczeń, za którą w sezonie grzewczym odpowiadają przede wszystkim gospodarstwa domowe.

Jednak aby stężenia generowanych zanieczyszczeń osiągnęły naprawdę wysokie poziomy, muszą wystąpić czynniki utrudniające ich odpływ, czyli odpowiednie warunki atmosferyczne.

dym-z-komina
Niska emisja – główny powód smogu londyńskiego

Sprzymierzeńcem smogu londyńskiego jest wyż baryczny, z którym związane są inwersje temperatury. Standardowo temperatura powietrza spada wraz z wysokością, ale w przypadku wyżu występuje tzw. inwersja termiczna i temperatura wraz z wysokością wzrasta.

Jednocześnie dochodzi do zablokowania odpływu chłodniejszych mas powietrza z niższej warstwy atmosfery, dlatego zanieczyszczenia zostają zablokowane na małych wysokościach.

Odpływ zanieczyszczeń ułatwia też wiatr, tak więc bezwietrzna pogoda to kolejny czynnik sprzyjający wysokiemu stężeniu smogu.

Zobacz też: Smog fotochemiczny Skład, powstawanie, skutki
Polecamy: Smog elektromagnetyczny – poważne zagrożenie czy teoria spiskowa?

Skład smogu kwaśnego

W smogu londyńskim obecne są głównie:

  • Pyły zawieszone – mikroskopijne pyły, w skład których wchodzą m.in. wielopierścieniowe węglowodory aromatyczne, metale ciężkie oraz dioksyny.

    Pyły zawieszone często dzieli się na frakcje, a najpopularniejsze z nich to PM1, PM2,5 i PM10, które składają się z cząsteczek o średnicy maksymalnej odpowiednio 1, 2,5 i 10 mikrometrów (μm).

    Im mniejsza średnica, tym większe zagrożenie stanowi pył – frakcja PM10 kumuluje się w górnych drogach oddechowych, a pył PM1 łatwo przenika do krwiobiegu.
  • Dwutlenek siarki (SO2) – nawet krótki kontakt z nim może doprowadzić do problemów z oddychaniem.
  • Tlenki azotu – głównie tlenek i dwutlenek azotu (NO i NO2). Już krótka ekspozycja na nie może powodować duszności, podrażnienia spojówek oczu i dróg oddechowych,
  • Sadza – w jej skład wchodzi głównie węgiel.
  • Benzen – silnie toksyczny przedstawiciel lotnych związków organicznych.

Zobacz też: Pyły zawieszone – wszystko o pyłach PM2,5 i PM1

Jak smog londyński wpływa na zdrowie

Składniki smogu kwaśnego mają bardzo zły wpływ na nasze zdrowie i samopoczucie. Wśród skutków ekspozycji na nie znajdują się:

  • Nowotwory
    Smog sprzyja głównie nowotworom płuc i krtani, lecz może też powodować raka mózgu, pęcherza lub białaczkę.
  • Choroby układu sercowo-naczyniowego
    W smogowe dni wzrasta liczba pacjentów trafiających do szpitali z zawałami, udarami i zatorami.
  • Schorzenia układu oddechowego
    Smog podrażnia śluzówkę dróg oddechowych, a u osób cierpiących na astmę lub obturacyjną chorobę płuc zaostrza przebieg choroby.
  • Pogorszenie stanu układu nerwowego
    Osoby mieszkające w miejscach o wysokim stężeniu smogu są bardziej narażone na rozwój demencji, choroby Alzheimera i Parkinsona. U małych dzieci smog powoduje opóźnienie rozwoju funkcji poznawczych.

Smog londyński w Polsce

W Polsce ze smogiem londyńskim zmagamy się przede wszystkim w sezonie grzewczym, co wynika ze sposobu jego powstawania.

Najważniejszym źródłem zanieczyszczeń jest niska emisja.

Pojęciem tym określa się emisję pyłów i gazów na wysokości do 40 m, pochodzących przede wszystkim z domowych pieców i lokalnych kotłowni węglowych.

Stan-jakosci-powietrza-w-Polsce-na-tle-Europy-1024x683
Stan powietrza w Polsce i Europie, źródło: airly.org/map/pl/

Niestety polskie miasta od lat zajmują czołowe pozycje w rankingach najbardziej zasmogowanych miast Europy.

Zobacz też: Przyczyny smogu w Polsce – kto zanieczyszcza nasze powietrze

Oczyszczacz powietrza na smog kwaśny

Najlepszą metodą ochrony przed smogiem londyńskim jest oczyszczacz powietrza wyposażony w filtr HEPA oraz filtr węglowy, które razem usuwają z powietrza niemal 100% groźnych zanieczyszczeń.

Podczas wyboru urządzenia poza wykorzystywanymi technologami należy uwzględnić przede wszystkim:

  • wydajność oczyszczania – na każde 10 m2 powinno przypadać przynajmniej 80 m3/h wydajności (CADR), ale lepiej, aby było to więcej,
  • obecność czujnika zanieczyszczeń i tryby automatycznego – najlepszy wybór to oczyszczacz z czujnikiem laserowym PM2,5,
  • głośność pracy – w sypialni minimalna głośność powinna wynosić poniżej 30 dB, w innych pomieszczeniach może być to trochę więcej,
  • koszty użytkowania – składają się na nie wydatki związane z wymianą filtrów oraz wartość zużytej energii,
  • opłacalność zakupu – to relacja między możliwościami oczyszczacza, a jego ceną.

Zobacz też: Jak wybrać oczyszczacz powietrza — krok po kroku

Źródła

  1. Jakub Jędrak, 70 lat temu Wielki Smog spowił Londyn. Zorientowano się, gdy zabrakło trumien, smoglab.pl
  2. Jakub Bartyzel, Jakub Bartyzel z AGH: październikowy smog to wina wyżu, samochodów i obwarzanka, smoglab.pl
  3. Katarzyna Grzęda-Łozicka, Jak smog wyniszcza nasz organizm? To on może być przyczyną plagi nowotworowej w Polsce, portal.abczdrowie.pl

FAQ, czyli najczęstsze pytania o smog typu londyńskiego

Smog londyński występuje w Polsce głównie w sezonie grzewczym. Najwyższe stężenia uzyskuje w trakcie wyżu barycznego i przy słabym wietrze.

Za smog kwaśny odpowiada głównie niska emisja. Kumulacji zanieczyszczeń sprzyjają czynniki atmosferyczne, utrudniające odpływ smogu.

Smog typy londyńskiego to mieszanina złożona głównie z pyłów zawieszonych, tlenków siarki, azotu i węgla oraz sadzy.

Wyróżniamy smog londyński (kwaśny, klasyczny) oraz smog fotochemiczny (smog typu Los Angeles).

Jak oceniasz recenzję?

Aby wystawić ocenę kliknij w gwiazdki

Średnia ocena 5 / 5. Ilość ocen: 1

Brak ocen. Oceń recenzję jako pierwszy!

Dodaj komentarz

Twój adres e-mail nie zostanie opublikowany. Wymagane pola są oznaczone *

Poradnik czystego powietrza

9 października 2024 · 3 minuty czytania

Ozonowanie pomieszczeń – skutki uboczne

Ozonowanie pomieszczeń to bezpieczna metoda oczyszczania powietrza, ale tylko pod warunkiem przestrzegania odpowiednich zasad. Niedostosowanie się do nich może spowodować …

8 października 2024 · 5 minut czytania

Odkurzacz dla alergika — jaki wybrać?

Alergia na kurz dotyczy 7 milionów Polaków.  Aby załagodzić jej objawy, konieczne jest regularne odkurzania, kilka razy w tygodniu. Dla …

8 października 2024 · 5 minut czytania

Pleśń na ścianie – pozbądź się jej na zawsze

Pleśń na ścianie to defekt estetyczny oraz poważne zagrożenie dla zdrowia, dlatego warto (a nawet trzeba) z nią walczyć. Wyjaśniamy, …

8 października 2024 · 5 minut czytania

Jaka aplikacja do sprawdzania jakości powietrza?

Co jakiś czas polskie media obiega informacja o tym, że określone miasto znalazło się danego dnia w czołówce najbardziej zanieczyszczonych miast świata. Jaka aplikacja do jakości powietrza? Przygotowaliśmy dla Was 5 najlepszych aplikacji smogowych.

7 października 2024 · 5 minut czytania

Najlepsze sposoby na przechowywanie odkurzacza. Praktyczne pomysły dla każdego metrażu

Odkurzacz pomaga w codziennych porządkach. Dlatego warto znaleźć dla niego miejsce i mieć sprzęt zawsze pod ręką. Odpowiednie przechowywanie odkurzacza …