Oczyszczacz
Powietrza
Ranking 2022

Odkryte już ponad 100 lat temu jony ujemne występujące w powietrzu mają zauważalny wpływ na zdrowie i samopoczucie ludzi oraz zwierząt, jak również na rozwój roślin.
Badania dowodzą m.in., iż jonizacja może mieć pozytywny wpływ na osoby cierpiące z powodu alergii na pleśnie, grzyby czy kurz. Czy może być ona skuteczna również w neutralizacji cząstek pyłów zawieszonych (PM1 czy PM2,5)? Jak działa jonizacja powietrza w oczyszczaczach i co warto o niej wiedzieć?
1. Na czym polega jonizacja powietrza?
1.1. Jonizacja w środowisku naturalnym
2. Jonizator powietrza czy oczyszczacz powietrza z jonizatorem?
2.1. Jak działa i czemu służy jonizacja w oczyszczaczach powietrza?
2.2. Jonizator powietrza a zdrowie.
5. Oczyszczacz powietrza z jonizatorem – co wybrać?
5.1 Oczyszczacze powietrza z jonizacją
5.2. Oczyszczacze powietrza z jonizacją i nawilżaczem powietrza
6. Oczyszczacz powietrza z jonizacją – jak pomaga alergikom?
7. Czy jonizacja powietrza jest szkodliwa?
8. Wpływ jonów na organizmy
9. Historia badań nad jonizacją
Aby zrozumieć lepiej na czym polega zjawisko jonizacji, warto zacząć od wyjaśnienia czym tak naprawdę jest jon.
Jon jest atomem (lub grupą atomów), naładowanym dodatnio lub ujemnie, poszukującym w swoim otoczeniu cząstki o przeciwnym ładunku.
Zazwyczaj atomy lub cząsteczki posiadają taką samą ilość protonów oraz elektronów, wobec czego są obojętne elektrycznie.
Istnieją też jednak atomy, w których liczba protonów jest mniejsza od liczby elektronów. Nazywamy je jonami ujemnymi lub anionami. Jak również te, gdzie liczba protonów jest większa od liczby elektronów. One z kolei nazywane są jonami dodatnimi lub kationami.
Jonizacja jest to zjawisko powstawania jonu (kationu lub anionu) z obojętnego atomu lub cząsteczki.
W środowisku naturalnym zjonizowane powietrze występuje np. w okolicach wodospadów, w lasach czy po burzy. Charakterystyczne rześkie powietrze to efekt rozrywania cząsteczek wody, których samotne kationy wodoru i aniony tlenu krążą w powietrzu, dążąc do przyłączenia się do cząsteczki wody.
Koncentracja jonów ujemnych w cm3 w poszczególnych miejscach wygląda następująco:
– wodospad: 95 000 – 450 000
– góry, wybrzeża, lasy: 50 000 – 100 000
– miasta: 100 – 2 000
– biura, pomieszczenia bytowe: 40-100
Proces określany jako efekt Lenarda sprawia, iż podczas rozrywania się kropelek wody mniejsze z rozerwanych części zostają naładowane ujemnie, a większe dodatnio.
Mniejsze kropelki dyfundują (rozprzestrzeniają się i przenikają) na większą odległość, tworząc przestrzenną przewagę ładunku ujemnego. Jak to ma się do naszego samopoczucia i zdrowia?
Jony uwalniane przez jonizator powietrza są w stanie unieszkodliwić wiele zanieczyszczeń. Jednak skuteczność samego jonizatora powietrza w warunkach codziennego użytku nie jest zbyt wysoka.
O ile samodzielne jonizatory poradzą sobie całkiem nieźle z substancjami krążącymi w powietrzu, o tyle w przypadku zanieczyszczeń ukrytych w różnych powierzchniach, ich skuteczność wyraźnie spada.
Czas pracy jonizatora potrzebny do osiągnięcia zadowalającego nas efektu jest również bardzo długi (kilkanaście do kilkudziesięciu godzin).
Dlatego też w tym momencie przydaje się oczyszczacz powietrza, który wymusi cyrkulacje powietrza w pomieszczeniu. Ta potrafi oderwać zanieczyszczenia, które osiadły już na powierzchniach, kierując je w stronę urządzenia i oczyszczając pokój.
Skuteczność jonizacji jest też nieporównywalnie większa w przypadku cyrkulacji niż bez niej. Widać to szczególnie dobrze na przykładzie badań skuteczności jonizacji w neutralizacji cząstek aerozoli.
Jonizacja w oczyszczaczach powietrza może więc dobrze wspomagać główne metody filtracji powietrza z zanieczyszczeń. Poleganie jednak wyłącznie na jonizacji nie przyniesie oczekiwanych efektów, albowiem skuteczność urządzeń elektrostatycznych w oczyszczaniu nie jest zbyt duża.
Największą wartość ma tutaj odpowiednia cyrkulacja powietrza oraz właściwy zestaw filtrów (HEPA oraz węglowy).
Jonizator powietrza nie jest np. stworzony do usuwania gazów (lotnych związków organicznych czy nieprzyjemnych zapachów). Poradzi sobie z nimi, ale generowane koszty (pobór prądu, skutki uboczne) sprawiają, iż inne metody np. filtr węglowy są znacznie korzystniejszym wyborem.
Dla przykładu, jonizacja plazmowa wprawdzie może pochwalić się wysoką skutecznością w neutralizacji gazów, jednak ze względu na duże koszty, metoda ta nie jest opłacalna w użytku domowym.
Podobnie sprawa wygląda z jonizatorami powietrza wykorzystującymi plazmę tzw. nietermiczną, w przypadku której duży pobór prądu oraz wytwarzane produkty uboczne (aldehydy, kwasy, alkohole) przekreślają szansę na korzystanie z tej metody.
Potwierdzono to w badaniu z 2017 roku, analizującym działanie jonizacji w kontekście emisji lotnych związków organicznych. Naukowcy sprawdzili również skuteczność w/w metody wyładowań koronowych.
W przypadku neutralizacji toluenu i limonenu była ona obiecująca (odpowiednio 74 i 81 %). W badaniu wykorzystano jednak hybrydowy reaktor koronowy, a do oksydacji w/w substancji i przekształcaniu ich w nieszkodliwe związki używano ozonu.
Należy również pamiętać, iż wszystkie te badania przeprowadzano w ściśle przygotowanych warunkach laboratoryjnych.
Istotne mogą być jednak ogólne wnioski z badania, które podkreślają iż wraz z rozwojem nano i biotechnologii, możemy spodziewać się doskonalszych i tańszych jonizatorów powietrza, które dostępne będą na szeroką skalę.
Podsumowując ten wątek, oczyszczacz powietrza z jonizatorem, łączący w sobie odpowiednią cyrkulację, skuteczny zestaw filtrów oraz generator jonów to najlepsze rozwiązanie.
Możemy wyróżnić 2 rodzaje jonizacji w oczyszczaczach powietrza:
Jonizacja plazmowa (inaczej termoemisyjna) wykorzystywane są przez znane marki oczyszczaczy powietrza np. Sharp, Ideal, Winix, Panasonic.
Jonizatory plazmowe (termoemisyjne) działają znacznie wolniej, generując jony ujemne dzięki elektronom tworzącym się na rozgrzanym metalu. W ten sposób powstają jony ciężkie (o niskiej energii), które wydostają się na zewnątrz przy udziale mikrocząsteczek wody, co sprawia, że są dużo trwalsze.
Wytwarzane w procesie termoemisji jony podobne są do tych, występujących w naturze, w szczególności nad morzem czy w lasach. W przeciwieństwie do jonów lekkich, jony ciężkie są w stanie przeniknąć do pęcherzyków płucnych albowiem nie rozbijają się przy kontakcie ze ściankami górnych dróg oddechowych.
Metodę jonizacji termoemisyjnej (plazmowej) wykorzystuje m.in. Sharp, który w swojej technologii Plasmacluster emituje jony ujemne tlenu i dodatnie wodoru, które dążą do połączenia się, tworząc silnie reaktywne rodniki hydroksylowe (grupa OH).
Przylegając do powierzchni cząsteczek roztoczy, pleśni, grzybów czy drobnoustrojów, „wyciągają” z nich wodór potrzebny do stworzenia cząsteczki wody i rozbijają w ten sposób szkodliwe substancje.
Wiele urządzeń na rynku również wykorzystuje tzw. jonizację ostrzową. Jonizatory ostrzowe wytwarzają jony ujemne dzięki wyładowaniu koronowemu.
Ich struktura różni się od tych wytwarzanych w przyrodzie, między innymi ze względu na niewielką obecność ozonu i tlenków azotu. Metoda ta pozwala wytworzyć bardzo dużo jonów ujemnych w krótkim czasie. Z drugiej strony jednak emitowane jony należą do tzw. jonów lekkich (patrz. w/w efekt Lenarda).
Ich “żywotność” jest krótkotrwała, albowiem szybko rozładowują się na pierwszej napotkanej przeszkodzie (firanki, meble, sprzęt elektroniczny).
Tak, korzystanie z jonizacji zarówno ostrzowej jak i plazmowej w oczyszczaczach powietrza jest w pełni bezpieczne dla użytkownika.
O jonizacji często mówi się w kontekście wytwarzania dużej ilości szkodliwego ozonu. Współczesne oczyszczacze z jonizacją plazmową czy ostrzową generują niewielką, pomijalną ilość ozonu. Najpopularniejsze modele oczyszczaczy powietrza z jonizatorem posiadają certyfikaty i badania dowodzące brak negatywnego wpływu na zdrowie.
Jonizacja w oczyszczaczach powietrza można traktować jako dodatek do klasycznych filtrów. W modelach wykorzystujących technologię HEPA (większość modeli oczyszczaczy na rynku), to w zasadzie HEPA usuwa alergeny roślinne, zwierzęce, wirusy, bakterie czy smog.
Jeśli jesteś alergikiem lub masz astmę, jonizacja może Ci pomóc neutralizować unoszące się w powietrzu zanieczyszczenia. Warto zadbać o prawidłową wilgotność powietrza, ponieważ zbyt niska wilgotność będzie nasilała objawy alergii.
Oczyszczacz powietrza z jonizatorem to coraz bardziej pożądany towar na rynku. Nic więc dziwnego, iż producenci odpowiadają na zapotrzebowanie klientów, doskonaląc swoje technologie jonizacji.
Do najpopularniejszych należy z pewnością Sharp, który opatentował technologię Plasmacluster. Oprócz Sharpa, jest też Winix ze swoim systemem PlasmaWave, Panasonic wykorzystujący technologię Nanoe i wiele innych marek.
Oczyszczacze powietrza z jonizatorem można zakupić solo, ale również w połączeniu z nawilżaczem powietrza.
Oczyszczacze powietrza z jonizatorem
Oczyszczacz powietrza z jonizatorem i nawilżaczem powietrza
max. powierzchnia: 37 m²
cena: 819 zł
→ Oczyszczacz powietrza Klarta Forste 4 – recenzja, opinie
Oczyszczacz powietrza o atrakcyjnej cenie i koszcie eksploatacji, z jonizacją i sprawdzonymi technologiami oczyszczania – filtr HEPA, węglowy.
Mocne strony Klarta Forste 4:
Ten model można polecić do miejscowości z dużym smogiem, gdyż laserowy czujnik pyłu PM2,5 szybko wykrywa zanieczyszczenia i przyspiesza pracę. Sprawdzi się dla alergików.
max. powierzchnia: 75 m²
cena: 1399 zł
→ Oczyszczacz powietrza Klarta Stor 2 – recenzja, opinie
Duża wydajność, restrykcyjne podejście do smogu. Podobnie jak powyższy, mniejszy model Klarty, ten oczyszczacz posiada czujnik pyłów PM2.5 i dzięki dużej wydajności oczyszczania można go polecać do dużych pomieszczeń.
Oczyszczacz z dobrym trybem automatycznym, tak jak ten, można polecać palaczom, osobom z zasmogowanych miejscowości, alergikom.
max. powierzchnia: 45 m²
cena: wyprzedany
→ Oczyszczacz powietrza Winix Tower QS – recenzja, opinie
Oczyszczacz powietrza Winix Tower QS wyróżnia się interesującym designem, niską ceną i wysokiej klasie filtrom.
Winix Tower QS ma atrakcyjne koszty eksploatacji i dobry stosunek ceny do jakości. Dodatkowo model wyposażony został w dodatkowy czujnik Bluetooth JBL.
Podobnie jak powyższe, oczyszczacz można polecić do miejscowości ze smogiem. Jeśli jest niska wilgotność, warto dokupić nawilżacz powietrza.
Oczyszczacz powietrza w atrakcyjnej cenie, cichy i prosty w obsłudze. Koszty eksploatacyjne w atrakcyjnej cenie.
Zaletą jest wysokiej klasy filtr HEPA H13. Z drugiej strony, filtr jest niedokładnie spasowany, co jest lekkim mankamentem tego modelu.
Dla osób, które lubią na bieżąco monitorować jakość w pokoju, to w tym modelu jest tylko wskaźnik kolorystyczny.
max. powierzchnia: 60 m²
cena: 1999 zł
→ Oczyszczacz powietrza Ideal AP40 – recenzja, opinie
Oczyszczacz powietrza o dużej wydajności z filtrem HEPA H13. Niskie zużycie prądu i energooszczędna praca to zalety tego modelu.
Zastosowany czujnik jakości powietrza jest czujnikiem kurzu, co sprawia, że oczyszczacz będzie wolniej reagował na zanieczyszczenia.
max. powierzchnia: 24 m²
cena: 1599 zł
→ Oczyszczacz powietrza Sharp KC-D40EUW – recenzja, opinie
Oczyszczacz powietrza Sharp KC-D40EUW z technologią jonizacji Plasmacluster, urządzenie 2w1 (z wydajnym nawilżaczem powietrza).
Oczyszczacz Sharp KC-D40 sprawdzi się w domu, w którym jest alergik lub jest problem z niską wilgotnością powietrza. Model posiada wydajny nawilżacz powietrza o wydajności 400 ml/h, co pozwala na ok. 6h nieustannej pracy. Zbiornik nawilżacza mieści 2,5 litry wody.
Sharp KC-D40EUW posiada czujnik kurz, który bardzo powolnie reaguje na smog. Jeśli mieszkasz na Śląsku, to ten oczyszczacz będzie wolniej oczyszczał powietrze niż modele z czujnikiem pyłu PM2,5 (głównego składnika smogu).
max. powierzchnia: 38 m²
cena: 2499 zł
→ Oczyszczacz powietrza Sharp KC-G50EUW – recenzja, opinie
Sharp KC-G50EUW to średniej wydajności oczyszczacz powietrza z jonizatorem i nawilżaczem w serii KC-G Sharpa. Zaletą tego oczyszczacza jest wydajny nawilżacz powietrza (wydajność 450 ml/h, 2,5 litrowy zbiornik), inteligentna praca, nowoczesny design.
O jakości powietrza informuje kolorystyczny wskaźnik jakości powietrza zmieniających się w zależności od jakości powietrza.
Ten model, z wyższej klasy niż poprzednik, posiada czujnik pyłów PM2,5, który reaguje bardzo wolno w porównaniu do innych oczyszczaczy występujących na rynku.
max. powierzchnia: 46 m²
cena: 2099 zł
Oczyszczacz powietrza z nawilżaczem i jonizatorem Nanoe. Oczyszczacz Panasonic, podobnie jak poprzednicy, bardzo dobrze nawilża powietrze. Posiada wysokiej klasy filtry H13, dzięki czemu można go polecić alergikom i astmatykom.
Sam oczyszczacz dobrze wykonany, posiada dodatkowe czujniki: światła, ruchu. O jakości powietrza informuje za pomocą kolorystycznego wskaźnika.
Analogicznie do poprzedników, ten również nie posiada czujnika pyłów PM2,5, a czujnik kurzu.
→ Oczyszczacz powietrza Panasonic F-VXR70G – recenzja, opinie
Jeżeli chcesz przeczytać więcej i zobaczyć więcej modeli oczyszczaczy powietrza z nawilżaczem zobacz nasz artykuł: Oczyszczacz powietrza z nawilżaczem – polecane modele.
Jednym z często powtarzanych argumentów podawanych przez zwolenników jonizacji jest jej przydatność w zwalczaniu alergenów.
Istotnie, uwalniane do otoczenia jony krążą w powietrzu, osiadając na napotkanych substancjach szkodliwych i opadając z nimi na powierzchnię ścian, podłóg czy mebli.
Dzięki temu pyłki, drobnoustroje czy roztocza kurzu domowego stają się łatwiejsze do usunięcia podczas codziennego czyszczenia. Aby jednak przybliżyć bardziej skuteczność działania tego procesu, warto przytoczyć wyniki badań opublikowanych w 2012 roku na łamach Asian Pacific Journal of Tropical Biomedicine
W badaniu tym wykorzystano termoemisyjny jonizator plazmowy (jaki można spotkać się w wielu sprzedawanych obecnie urządzeniach). Sprawdzono jak jonizator ten poradzi sobie z dwoma popularnymi roztoczami kurzu (Dermatophagoides pteronyssinus i Dermatophagoides farinae) w różnych odstępach czasu (6, 16 i 24 godziny). Zbadano również jak środowisko pracy jonizatora (bezpośrednia ekspozycja na roztocza vs. roztocza ukryte w materacu) wpłynie na jego skuteczność.
Badania potwierdziły spadek ilości roztoczy w otoczeniu, pokazując jednocześnie większą śmiertelność roztoczy przy dłuższym działaniu jonizatora. W przypadku D.pteronyssinus śmiertelność wynosiła ok. 38 % po 6 h działania jonizatora oraz 82 % po 24 h pracy urządzenia. Dla D.farinae wartości te wynosiły odpowiednio 13 i 70 %.
Jednocześnie zaobserwowano również spadek skuteczności jonizacji w przypadku roztoczy ukrytych w materacu. Zadowalające wyniki (ok. 72 % dla D.farinae i 29% dla D.pteronyssinus) zaobserwowano dopiero po upływie 72 h. Powyższe badania potwierdzają więc, iż jonizacja neutralizuje roztocza, jednocześnie poddając nieco w wątpliwość skuteczność tej metody. Zadowalającą skuteczność jonizator przejawia bowiem wobec tych cząstek roztoczy, które unoszą się w powietrzu.
Choć wyników powyższych badań nie można przekładać bezpośrednio na inne rodzaje alergenów (pyłki roślin czy naskórek zwierzęcy), jedna z obserwacji zdaje się być uniwersalna: jonizacja oddziałuje dobrze na cząsteczki zanieczyszczeń krążące w powietrzu.
W przypadku cząsteczek ukrytych w tapicerkach, materacach czy zasłonach jej skuteczność może być niższa. Dlatego też warto mieć również urządzenie, które wymusi cyrkulację powietrza w pomieszczeniu, np. oczyszczacz powietrza. W artykule “Oczyszczacz powietrza dla alergików” wyjaśniamy szerzej jak wybrać taki oczyszczacz.
Jak już wcześniej pisaliśmy: jonizacja powietrza jest zdrowa i w pełni bezpieczna dla naszego organizmu. Skąd więc biorą się co jakiś czas głosy mówiące o szkodliwym działaniu jonizatorów powietrza? Jest to pokłosie głośnej sprawy jednego z pierwszych komercyjnych jonizatorów w Stanach Zjednoczonych (produkcji Sharper Image). Sprawa ta do dziś rzuca cień na rynek jonizatorów, będąc pożywką dla wielu przeciwników jonizacji. O co chodzi?
Sharper Image to firma zajmująca się dostarczaniem rozwiązań biurowych. Pod koniec lat 90-tych przedsiębiorstwo zaprezentowało również swój oczyszczacz powietrza z jonizatorem. Szybko jednak odkryto, że produkt niedoświadczonego producenta jest niedopracowany. Jako efekt uboczny jonizator powietrza generował bowiem ozon w nieakceptowalnych stężeniach. Doprowadziło to do wielu procesów przeciwko firmie Sharper Image i wycofaniu urządzenia z rynku.
Od tamtego czasu jonizatory powietrza budzą wiele obaw wśród sceptyków tej technologii. Prawda jest taka, że w przeciągu ostatnich 20 lat wykonano szereg badań, które pozwoliły znacznie udoskonalić proces jonizacji.
Obecne modele jonizatorów generują znikome ilości ozonu. Producenci oczyszczaczy powietrza z jonizatorem deklarują zaś, iż przy nieprzerwanej, 8-10 godzinnej pracy urządzenia, ilość ozonu w pomieszczeniu nie przekracza 0,05 ppm.
Szczegóły objawów | Wartość stężenia O3 [ppm] | Wartość w przeliczeniu na mg/m3 |
Dopuszczalne stężenie ozonu na stanowisku pracy przy ekspozycji 8 h | 0,05-0,1 ppm | 0,107-0,2 mg/m3 |
Minimalne stężenie wywołujące podrażnienie oczu, nosa, gardła, ból głowy, skrócenie oddechu | od 0,1 ppm | od 0,2 mg/m3 |
Ból głowy, zaburzenia oddychania, senność, ciężkie zapalenie płuc przy dłuższej ekspozycji | 1-10 ppm | 2,14- 21,4 mg/m3 |
Niebiezpieczeństwo dla życia i zdrowia | 10 ppm | 21,4 mg/m3 |
Śmiertelne stężenie w ciągu kilku minut | powyżej 1700 ppm | powyżej 3 638 mg/m3 |
Źródło: http://www.ozonizer.pl/centrum-wiedzy/ozonatory/zasady-bezpieczenstwa/
O wpływie jonów na zdrowie i samopoczucie ludzi pisał już w 1936 roku prof. Dr. Ludomił Korczyński w swoim „Zarysie Klimatologji Lekarskiej” (pisownia oryginalna).
W rozdziale zatytułowanym „Biodynamika jonów elektrycznych i naładowań atmosfery Siły” przeczytamy m.in., że „Bardzo wybitną różnicę można spostrzec już w torze oddechowym. Tuż po krótkim oddychaniu powietrzem, zjonizowanym ujemnie, nastaje znaczne zwolnienie ruchów oddechowych, po nieco dłuższym zjawiają się nawet krótkie pauzy oddechowe. Wprost przeciwny wpływ wywiera oddychanie powietrzem z jednostronnym dodatnim ładunkiem jonów.”
Ponadto zaobserwował również niedostatek tlenu u osób oddychających powietrzem naładowanym jonami dodatnimi. Prof. Korczyński na kolejnych stronach poświęconych ciśnieniu tętniczemu pisze tak: „Równie wyraźny wpływ, jak na oddychanie, wywiera różnie naładowane powietrze na parcie krwi w tętnicach. Już nawet u ludzi z zupełnie prawidłowymi naczyniami i z prawidłowym krążeniem sprowadza powietrze, zjonizowane ujemnie, spadek parcia, powietrze z przeciwnym znakiem elektrycznego”. Objawy te stają się zaś „bardziej dosadne” u hipertoników.
Obserwacje prof. Korczyńskiego można odnieść do dzisiejszych realiów. Wiele z nas prawdopodobnie zauważyło znużenie, spadek energii, złe samopoczucie czy niższą wydajność po dłuższym czasie przebywania wśród urządzeń elektronicznymi. Monitory, sprzęt AGD, drukarki, komputery, telewizory czy inne gadżety elektroniczne emitują bowiem jony dodatnie, zaburzając równowagę jonową w otoczeniu.
Co ciekawe, temat jonizacji i jej wpływu na zdrowie i samopoczucie jest już zgłębiany od ponad 100 lat.
Należy przy tym wspomnieć, iż pozytywny wpływ jonizacji na rozwój, samopoczucie i zdrowie był przez lata mocno dyskusyjny. Pojawiło się wiele naukowych głosów (m.in. Kröling, Reiter i Martinac), które podważały optymistyczne wnioski wysuwane przez Kreugera czy Happela. Obecnie naukowcy przychylają się do poglądów, mówiących o dobrym wpływie równowagi jonowej na funkcjonowanie organizmu ludzkiego. Dlatego też jonizatory powietrza zaleca się np. w pomieszczeniach z dużą ilością elektroniki, która to generuje nadmiar jonów dodatnich.
Autor: Maciej Kluba